Επεισόδιο 6
Σεζόν 3
Think Silicon: Από την Πάτρα έως την εξαγορά από την Applied Materials
Γιώργος Σιδηρόπουλος & Ιάκωβος Σταμούλης
Ιδρυτές, Think Silicon S.A., an Applied Materials Company
"Αυτοί που πετυχαίνουν και όχι μόνο στην κλίμακα την δικιά μας, αλλά πολύ μεγαλύτερες, είναι αυτοί που θα πιάσουν την ευκαιρία όταν περάσει από μπροστά τους."
Σχετικά με τον ομιλητή
Ο Γιώργος Σιδηρόπουλος και ο Ιάκωβος Σταμούλης είναι ιδρυτές της Think Silicon, της εταιρείας που ξεκίνησε από την Πάτρα και σχεδιάζει κάρτες γραφικών για smartwatch, πλέον για γνωστές κατασκευαστές παγκοσμίως. Το 2020 η καινοτομία της Think Silicon που προσφέρει ισχυρή επίδοση και ενεργειακή αυτονομία των καρτών, τράβηξε το ενδιαφέρον της Αμερικανικής Applied Materials, η οποία προχώρησε στην εξαγορά της και άνοιξε νέους ορίζοντες ανάπτυξης σε Ευρώπη και Αμερική. Ο Γιώργος και ο Ιάκωβος μας μιλάνε για την ξεχωριστή πατέντα τους, για τις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες της εταιρείας που τους έφερε σε κρίσιμο σημείο και για την νέα ομάδα μηχανικών της Think Silicon στην Αθήνα.
Show notes
Book: Start with Why by Simon Sinek
Τι κάνει έναν επιχειρηματία outlier?
Για εμάς ήταν η επιμονή οτι θα τα καταφέρουμε και ότι αυτό που κάνουμε έχει νόημα ύπαρξης. Επίσης, είναι σημαντικό να είσαι σε μία ομάδα που ο ένας καλύπτει τις αδυναμίες του άλλου.
Transcript
Εισαγωγή
«Αυτοί που καταφέρνουν και κάνουν πέντε επιτυχίες (και όχι μόνο στην κλίμακα τη δικιά μας και πάρα πολύ μεγαλύτερες) είναι αυτοί που θα πιάσουν την ευκαιρία που περνάει από μπροστά τους. Δηλαδή περάσαν ευκαιρίες από μπροστά μου κι εγώ κοιτούσα αλλού».
Παναγιώτης Καραμπίνης
Καλώς ήρθατε στην 3η σεζόν του Outliers από την Endeavor Greece. Το podcast αφιερωμένο στους επιχειρηματίες που μετασχηματίζουν ολόκληρες αγορές και αλλάζουν το αφήγημα της επιχειρηματικότητας. Κάθε εβδομάδα μιλάμε με τους ανθρώπους πίσω από τις πιο επιτυχημένες startup σε Ελλάδα κι εξωτερικό. Μέσα από το δικό τους ταξίδι και τις ευκαιρίες που βλέπουν στον κλάδο τους ανακαλύπτουμε τι κάνει έναν επιχειρηματία outlier. Είμαι ο Παναγιώτης Καραμπίνης, διευθύνων σύμβουλος της Endeavor Greece. Σήμερα έχουμε μαζί μας τον Γιώργο Σιδηρόπουλο και τον Ιάκωβο Σταμούλη, ιδρυτές της Think Silicon. H Think Silicon δραστηριοποιείται στη σχεδίαση μονάδων επεξεργασίας γραφικών υψηλής απόδοσης και πολύ χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας, οι οποίες αποτελούν την κυρίαρχη λύση στον τομέα των φορητών συσκευών, όπως των έξυπνων ρολογιών. Ο Γιώργος και ο Ιάκωβος ξεκίνησαν την Think Silicon το 2007 από την Πάτρα. Δούλευαν μαζί στην εταιρεία Atmel όπου σχεδίαζαν ολοκληρωμένα κυκλώματα chips για bluetooth και wifi συσκευές. 13 χρόνια μετά την ίδρυση της εταιρείας τους, κι έχοντας περάσει από πολλές περιπέτειες, η Think Silicon έλαβε το 2019 την πρώτη της χρηματοδότηση Seed από το ελληνικό fund Μetavallon και δύο ιδιώτες επενδυτές. Λίγους μήνες αργότερα εξαγοράστηκε από τον αμερικανικό κολοσσό Applied Materials, ο οποίος έχει κεφαλαιοποίηση 46 δισ. δολάρια. Θεωρείται ο παγκόσμιος ηγέτης στην αγορά της τεχνολογίας υλικών. Η Think Silicon είναι πλέον μέρος μιας μεγάλης πολυεθνικής και σχεδιάζει το μέλλον των επεξεργαστών γραφικών με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, χτίζοντας το νέο παγκόσμιο τεχνολογικό κέντρο της μικροηλεκτρονικής στην Αθήνα. Ο Γιώργος και ο Ιάκωβος μάς μίλησαν για τα βήματα της εταιρείας τους μέχρι τη χρηματοδότηση, για την εξέλιξη των προϊόντων τους και για τις μεγάλες ευκαιρίες που έχει φέρει η εξαγορά τους από την Applied Materials.
Παναγιώτης Παναγιώτης
Ιάκωβε, Γιώργο, γεια σας.
Γιώργος Σιδηρόπουλος
Καλημέρα.
Παναγιώτης
Ευχαριστούμε που είστε μαζί μας. Θα θέλατε, πριν ξεκινήσουμε τη συζήτηση, να μας πείτε λίγο, σε δυο-τρεις γραμμές, τι είναι η Think Silicon;
Γιώργος
Να μας πει ο Ιάκωβος.
Ιάκωβος Σταμούλης
Η Think Silicon σχεδιάζει ηλεκτρονικά κυκλώματα και software για την επιτάχυνση γραφικών και αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης σε μικρές συσκευές εξαιρετικά χαμηλής κατανάλωσης.
Παναγιώτης
Να δούμε λίγο το background σας, πού γεννηθήκατε, πού μεγαλώσατε, πού σπουδάσατε. Γιώργο, θες να ξεκινήσεις;
Γιώργος
Ναι. Είμαι από Θεσσαλονίκη, έφυγα από 18 χρόνων να πάω στην Πάτρα να σπουδάσω στους ΗΥ που τότε ήταν η πρώτη σχολή στην Ελλάδα, στο Πολυτεχνείο. Έμεινα στην Πάτρα, έκανα ένα μεταπτυχιακό. Ξεκίνησα ένα διδακτορικό, το οποίο δεν πήγε και πολύ καλά. Οπότε, σε κάποια φάση, στην πορεία το παράτησα και επειδή είχαμε ένα project που δουλεύαμε τότε στο Πανεπιστήμιο με την Atmel, πήγα στην Atmel. Η πρώτη μου μέρα στην Atmel ήταν η τελευταία του Ιάκωβου, πριν πάει φαντάρος, οπότε γνωριστήκαμε στην ουσία όταν γύρισε κι εγώ ήμουν έναν χρόνο στην Atmel. Εγώ έκατσα μια πενταετία. Λίγο πριν την πενταετία είχαμε ξεκινήσει κάποιες κουβέντες για το τι θέλουμε να κάνουμε, τι μπορούμε να κάνουμε. Στην πενταετία ξεκινήσαμε την Think Silicon, περάσαμε από διάφορα κύματα – θα τα πούμε, φαντάζομαι και μετά.
Παναγιώτης
Ιάκωβε, εσύ;
Ιάκωβος
Εγώ τα παιδικά μου χρόνια τα έχω περάσει στην Ελαφόνησο…
Παναγιώτης
Μια χαρά.
Ιάκωβος
Μετά μεγάλωσα στην Αθήνα, στο Μαρούσι συγκεκριμένα, φοιτητής ήμουν στην Αγγλία, σε διάφορες πόλεις: σε Λονδίνο, Γλασκόβη, Μπράιτον, Κέμπριτζ. Δούλεψα αρκετά χρόνια στην Αγγλία και κάποια στιγμή βρήκα ότι υπάρχει η Atmel στην Ελλάδα. Γύρισα πίσω στην Ελλάδα όπου εκεί πέρα γνωριστήκαμε με τον Γιώργο.
Παναγιώτης
Είστε μαζί στην Atmel, δουλεύετε για πέντε χρόνια μαζί…
Ιάκωβος
Περίπου, ναι.
Παναγιώτης
Η αλήθεια είναι ότι και το οικοσύστημα στην Πάτρα είναι αρκετά vibrant στους semi-conductors, υπάρχουν πολύ ωραίες εταιρείες και νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον να το συζητήσουμε κι αυτό μετά. Πώς προέκυψε η ιδέα της Think Silicon; Ξέρω ότι η πρώτη ιδέα δεν ήταν αυτό που είναι η Think Silicon σήμερα, είχατε μια άλλη ιδέα στην αρχή. Πείτε μας λιγάκι το background της ιστορίας.
Παναγιώτης
Νομίζω πάντως ότι το Think Silicon ξεκινά από τον Ιάκωβο λίγο παλιότερα.
Ιάκωβος
Το όνομα το έχω κάνει registered από το 2000, σαν ιδέα ότι κάποια στιγμή θα φτιάξω μια εταιρεία όπου θα κάνει κάτι με ηλεκτρονικά. Κάποια στιγμή, ξέρεις… Κάποια στιγμή η Atmel έκλεισε στην Πάτρα και το ξέραμε αρκετό καιρό νωρίτερα, οπότε εμείς προσωπικά κοιτάζαμε ποια θα είναι η επόμενη μέρα και με τι θα ασχοληθούμε.
Γιώργος
Είχε κάποια προβλήματα το δικό μας το group. Είχαμε πάει στη Στοκχόλμη μαζί με μια συνάδελφό μου γιατί έκλεινε το group το οποίο σχεδίαζε το base band.
Παναγιώτης
A!
Γιώργος
Και είχαμε βγει για ποτό το βράδυ με τους Σουηδούς τους συναδέλφους, οι οποίοι συζητούσαν να πάνε στην Ericsson ως γκρουπάκι. Και λέω εγώ “δεν είναι κακή ιδέα αυτή”. Ξέρεις, σε μια εταιρεία μετά από κάποιο διάστημα θες και κάποιες αλλαγές, και άμα δεν σου αρέσουν, το ψάχνεις αλλιώς. Γυρνάω πίσω και ήδη ο Ιάκωβος κουβέντιαζε κάποια πράγματα με την Έφη, τότε, μετά με την Πόλυ τη Θεοδωρή. Ήμασταν ένα γκρουπ στην Atmel. Η αλήθεια είναι ότι κοιτούσαμε και πιο πριν να βρούμε μια εταιρεία που να θέλει να φτιάξει ένα design center με μια ομάδα που ξέρει ότι δουλεύει καλά μαζί. Δεν μας βγήκε. Και μετά ξεκινήσαμε το θρυλικό IP Genius.
Παναγιώτης
Στην Atmel ποιος ήταν ο ρόλος σας;
Ιάκωβος
Ήμασταν στο IC group και σχεδιάζαμε τσιπάκια για wireless wifi και bluetooth.
Παναγιώτης
ΟΚ.
Ιάκωβος
Και voiceover IP κάποια στιγμή. Οπότε εκεί είχαμε σχεδιάσει πάρα πολλά chip για πάρα πολλούς μεγάλους κατασκευαστές στο εξωτερικό. Δηλαδή, εταιρείες που ήταν πελάτες μας τότε ήταν οι Linksys, Dealing, Hewlett Packard – αρκετά μεγάλες εταιρείες.
Παναγιώτης
Πρώτη ιδέα ποια ήταν όταν σχεδίαζες με την ομάδα τις πρώτες ιδέες;
Ιάκωβος
Οι πρώτες ιδέες σαν Think Silicon εταιρεία ήταν ένα market place για ΙP, για κομμάτια διανοητικής ιδιοκτησίας, δηλαδή blocks ηλεκτρονικών και software που δένονται αυτόματα, εύκολα μαζί, και βγαίνουν chip.
Παναγιώτης
ΟΚ, αυτό δεν δούλεψε όμως.
Ιάκωβος
Αυτό δεν δούλεψε τόσο πολύ, για διάφορους λόγους, παρ’ όλο που είχε αρκετό ενδιαφέρον, δηλαδή μας είχαν γράψει πάρα πολλά sites του εξωτερικού, υπήρχαν πάρα πολλοί που είχαν γραφτεί πάνω στην πλατφόρμα μας, δηλαδή μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα είχαμε περισσότερες από 3.000 εγγραφές, όλες μεγάλες εταιρείες. Ήταν και λίγο θέμα πόσο runway έχεις ως μικρή startup ή οτιδήποτε άλλο.
Παναγιώτης
Σωστά. Πότε αλλάζει το πλάνο και γίνεται η Think Silicon που ξέρουμε σήμερα;
Ιάκωβος
Ενάμιση χρόνο αργότερα;
Γιώργος
Περίπου ναι, όταν ξεκινήσαμε τότε με τη φάση 2 είχαμε το γενικό business plan που ήταν για GPUs. Νομίζω ότι γύρω στον έναν χρόνο επάνω, σκέψου ότι είχαμε φτιάξει ένα market place για semiconductor IP το 2007, είχε ένα ενδιαφέρον δηλαδή, δεν ήταν κάτι πολύ διαδεδομένο τότε...
Παναγιώτης
Ναι.
Γιώργος
…το market place και στη δική μας τη βιομηχανία. Γύρω στον χρόνο επάνω, φτιάχνοντας κάποια blocks για να τα βάλουμε στο IP Genius, ένα από αυτά που έκανε ο Ιάκωβος ήταν display controller. Μετά ξεκίνησε να φτιάχνει κάποιους accelerator για graphics κι έτσι ξεκίνησε στην ουσία το ’09 το business plan που έχει να κάνει με τα γραφικά.
Παναγιώτης
Με τα γραφικά. Θέλετε να μας βοηθήσετε λίγο, κάποιοι από μας (myself including) δεν ξέρουμε τον χώρο της μικροηλεκτρονικής και των semiconductors. Ποια ακριβώς είναι τα προϊόντα σας αυτή τη στιγμή, τι ακριβώς κάνει η Think Silicon;
Γιώργος
Να το πάμε λίγο ανάποδα;
Παναγιώτης
Ναι.
Γιώργος
Δηλαδή έχουμε εδώ μια συσκευή, η οποία είναι φορέσιμη, δηλαδή έχει μια πολύ μικρή μπαταρία κι έχει μια οθόνη. Αυτή η συσκευή χρειάζεται μια επιτάχυνση στα γραφικά, αν θες να έχεις ωραία γραφικά όταν κάνεις κάποια sliding, κάποιες διαφάνειες, κάποια εφέ, ότι κάτι περιστρέφεται. Άρα χρειάζεται μία GPU, μία κάρτα γραφικών, αλλά εμείς πηγαίνουμε για συστήματα όπου η κάρτα γραφικών είναι ενσωματωμένη μέσα στον κεντρικό επεξεργαστή. Μιλάμε για embedded συστήματα. Οπότε στην ουσία αυτό που εμείς σχεδιάζουμε είναι μια GPU, έναν επεξεργαστή γραφικών που απευθύνεται σε συσκευές με πάρα πολύ χαμηλή κατανάλωση ενέργειας, όπως ένα ρολόι, ας πούμε. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να μεγεθύνουμε, να επιμηκύνουμε, τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας.
Παναγιώτης
ΟΚ.
Γιώργος
Οπότε είναι κυρίως κάρτες γραφικών, επεξεργαστές γραφικών, για έξυπνες IοT συσκευές, είτε είναι fitness bands, είτε ένα ψυγείο, ένα πλυντήριο, ένας θερμοστάτης, οτιδήποτε τέτοιο. Τώρα με μια καινούργια αρχιτεκτονική, που σχεδιάζει ο Ιάκωβος μαζί με την ομάδα, πηγαίνουμε σε εφαρμογές που είναι πέρα των γραφικών. Δηλαδή όχι μόνο συσκευές που έχουν μια οθόνη και θέλεις να κάνεις render τα graphics, αλλά έχεις και δέκα αισθητήρες και θέλεις να κάνεις και προγράμματα πάνω στην τεχνητή νοημοσύνη.
Παναγιώτης
Πώς λειτουργεί το μοντέλο για να καταλάβουμε λίγο και πώς είναι δυνατόν να… Η πρώτη σκέψη που έχει κάποιος είναι πώς η Ελλάδα παράγει chips και κάρτες γραφικών. Πείτε μας λίγο πώς λειτουργεί το μοντέλο.
Ιάκωβος
Δεν κατασκευάζουμε τα ίδια τα chips, εμείς σχεδιάζουμε ένα υποσύστημα, το οποίο κάποιος άλλος κατασκευαστής που φτιάχνει το chip για το τελικό προϊόν το ενσωματώνει μέσα στο δικό του chip. Οπότε βάζει τον επεξεργαστή γραφικών τον δικό μας, τον μείκτη γραφικών τον δικό μας και κάποιον κανονικό επεξεργαστή, ή bluetooth wifi, άλλα σένσορες. Τα ενσωματώνει σε ένα ολοκληρωμένο, όλα μαζί, και στο τέλος αυτό είναι που βγαίνει στην παραγωγή. Οπότε εμείς δίνουμε το ηλεκτρονικό σχέδιο της κάρτας γραφικών που θα το παραγάγει ο ίδιος, αλλά μαζί δίνουμε μια ολοκληρωμένη λύση γιατί δίνουμε και το software, όλους τους drivers, και πολλά άλλα εργαλεία ώστε να κάνει την παραγωγή του πιο εύκολη και να προσεγγίσει κι αυτός τους δικούς του πελάτες.
Παναγιώτης
Αυτό ακούγεται εξαιρετικά sophisticated και επίσης έχετε ένα trajectory, το οποίο είναι world class trajectory, έχετε καταφέρει πραγματικά εντυπωσιακά πράγματα. Πού βρίσκεται η καινοτομία, πώς καταφέρνουμε εμείς σαν ένα ελληνικό case να κάνουμε outperform άλλες εταιρείες στον χώρο;
Ιάκωβος
Υπάρχουν πάνω στο σύστημά μας πάρα πολλές καινοτομίες ως προς το πώς είναι σχεδιασμένο το σύστημα (εδώ ίσως να πάμε και ιστορικά λίγο πίσω). Αντίστοιχα συστήματα γραφικών, VDID απευθύνονται σε κάποια άλλη αγορά, απευθύνονται στην αγορά που τρέχουν πολύ high performance, ας πούμε κάποιο παιχνίδι ή κάτι άλλο που θες να δεις στο video στον υπολογιστή σου, οπότε είχαν ως κύριο στόχο πώς θα έχουν action performance, ταχύτητα.
Παναγιώτης
Σωστά.
Ιάκωβος
Την ίδια στιγμή άρχισαν ν’ ακούγονται, να γίνονται λίγο της μόδας, πράγματα όπως ΙοΤ, δηλαδή μικρές συσκευές, οπότε η καινοτομία ήταν ότι αντί να εστιάσουμε εκεί που πήγαινε η αγορά, εμείς εστιάσαμε σε κάτι άλλο, το οποίο οι εταιρείες που ασχολούνταν με τον τομέα των γραφικών και είναι μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού, παγκοσμίως, αυτές που φτιάχνουν κάρτες γραφικών ήταν μια αγορά που δεν της έδωσαν και τόση βάση. Ίσως να μην πίστευαν και στην ύπαρξή της. Οπότε εμείς εστιάσαμε σε κάτι διαφορετικό απ’ ό,τι ασχολούνταν οι υπόλοιπες εταιρείες. Εφαρμόσαμε πάρα πολύ διαφορετικές τεχνικές για να μπορέσουμε να καταφέρουμε να κάνουμε κάτι τόσο μικρό με στόχο να μπορέσει ένα ρολογάκι, σαν αυτό που φοράει ο Γιώργος αυτή τη στιγμή, να ’χει πολύ καλή απόδοση γραφικών, αντίστοιχη με άλλες συσκευές, πιθανόν με ένα smartphone. Οπότε να καταφέρουμε να φέρουμε την ίδια αίσθηση στον χρήστη σε συσκευές που έχουν λιγότερο από το 1/1000 σε μνήμη, σε performance, σε power απ’ ό,τι ένα κινητό, ένα laptop ή κάτι άλλο.
Παναγιώτης
Γιώργο, το ρολόι που φοράς αυτή τη στιγμή, έχει μέσα τσιπάκια τα οποία έχετε σχεδιάσει εσείς.
Γιώργος
Έχει μέσα τη δική μας κάρτα γραφικών, ναι. Τον επεξεργαστή, το νήμα.
Ιάκωβος
Και είναι κι εξαιρετικά fulfilling για τους μηχανικούς να μπορούν να πάνε στο κατάστημα ηλεκτρονικών της γωνίας και ν’ αγοράσουν κάτι που ξέρουν ότι το έχουν σχεδιάσει οι ίδιοι. Δηλαδή η αίσθηση ότι έχω impact στον κόσμο, ότι αυτό που κάνω κάποιους ανθρώπους τους ωφελεί, τους βοηθάει, κάνει κάτι.
Γιώργος
Κι ένα άλλο, συγγνώμη, που είναι πολύ βασικό κι εύκολο είναι ότι μπορείς να δείξεις στη μαμά σου τι ακριβώς κάνεις.
Παναγιώτης
Ακριβώς. Παίζει ρόλο.
Γιώργος
Παίζει μεγάλο ρόλο γιατί μερικές φορές μπορεί να σου λέει “τι κάνεις τώρα εκεί πέρα;” Αλλά, ν’ απαντήσω λίγο σε αυτό που έλεγε πριν ο Ιάκωβος, στην ουσία εμείς με αυτές τις εταιρείες, που ήταν οι πρώτες που χρησιμοποιήσαμε, εταιρείες που υπογράψανε μαζί μας ήταν η Ampeg Micro Stores στο Όστιν και η Estyma Electronics στην Γκρενόμπλ. Στην ουσία μαζί με αυτές τις δύο εταιρείες δημιουργήσαμε μια καινούργια αγορά – που είναι αυτή η αγορά των ολοκληρωμένων, των πάρα πολύ χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας, που έχουν όμως επεξεργαστή γραφικών. Αυτό δεν υπήρχε πριν.
Παναγιώτης
ΟΚ.
Γιώργος
Και γι’ αυτό μας πήρε και πάρα πολύ καιρό για να το κάνουμε. Δηλαδή αν μιλήσεις με VCs που πηγαίναμε να σηκώσουμε λεφτά το ’14 και το ’15 θα σου έλεγαν “μα τι κάνουν αυτοί;”. Πήρε πολύ καιρό να δημιουργήσεις μια καινούργια αγορά.
Παναγιώτης
Είστε και σε έναν χώρο, ο οποίος είναι ιδιαίτερα δύσκολος, της μικροηλεκτρονικής και σχεδιάζετε και μια νέα αγορά from scratch. Οπότε ακούγεται σαν κάτι εξαιρετικά δύσκολο και commercially speaking πρέπει να σας πήρε πολύ καιρό να βρείτε πελάτες, να τους καταλάβετε, να συνεργαστείτε μαζί τους, ν΄ αναπτύξετε το προϊόν μαζί τους. Το commercial κομμάτι πώς εξελίχθηκε με τα χρόνια;
Γιώργος
Ήμασταν και τυχεροί εκεί στην αρχή γιατί ο πρώτος πελάτης που ήταν η Sitel αρχικά και μετέπειτα Dialog Semiconductor…
Παναγιώτης
Από την Πάτρα που κι αυτό έχει σημασία για το…
Γιώργος
Ήμασταν σε ένα δείπνο μετά από ένα διοικητικό συμβούλιο, μια γενική συνέλευση της ΕΝΕΔΗ τότε, το ΕΧΕΤΙΑ, κάπου στον Άλιμο και ο architect της Dialog μού λέει: “Γιώργο, ψάχνουμε μια GPU που να κάνει open VG”. Του λέω “εδώ είμαστε”. Γιατί όντως τότε είχαμε ξεκινήσει, είχαμε πάρει χρηματοδότηση για να φτιάξουμε την επόμενη GPU που θα ήταν πάνω στο open VG, οπότε…
Παναγιώτης
Συγγνώμη, τι είναι το open VG;
Γιώργος
Είναι ένα πρότυπο που έχει να κάνει με τα διανυσματικά γραφικά. Γενικά, στα γραφικά υπάρχουν κάποια πρότυπα, τα οποία ορίζουν τις διεπαφές χρήστη, τα application program interfaces (APIs)
Παναγιώτης
OK.
Γιώργος
Είναι μια γλώσσα δηλαδή ώστε να μην σε απασχολεί τι hardware έχεις από κάτω, τι GPU, εσύ γράφεις την εφαρμογή σου σε open VG και τρέχει σε οποιαδήποτε συσκευή. Το φτιάξαμε το προϊόν, δούλεψε, πέρασε τα τεστ που είναι για να πάρεις τη στάμπα ότι δουλεύεις σύμφωνα με το πρότυπο. Δεν πατήσαμε, η αλήθεια είναι, πάνω σε αυτή την επιτυχία. Ήταν μεγάλη επιτυχία. Ήμασταν δυο – τρία χρόνια και πήραμε ένα contract από μια από τις μεγάλες εταιρείες που κάνουν ημιαγωγούς, στον κόσμο. Η αγορά ήταν το voip τότε. Και συγκεκριμένα τα τηλέφωνα, αλλά τα σταθερά τηλέφωνα. Τα τηλέφωνα τα παλιά που υπήρχαν στα γραφεία μας, με τις οθόνες. Εκεί μπορεί να κάναμε πολλά λάθη, δεν είχαμε ανοίξει ήδη την εταιρεία σε κόσμο απ’ έξω. Δηλαδή μετά από μερικά χρόνια ανοίξαμε την εταιρεία στη Θεούλη που ήταν στον Καναδά, στην AMD, ATI. Φέραμε advisors μέσα. Ήμασταν λίγο παραπάνω απ’ όσο έπρεπε κλεισμένοι και πολύ εστιασμένοι στην τεχνολογία και στο προϊόν, ως μηχανικοί που ήμασταν όλοι.
Ιάκωβος
Αμέσως μετά νομίζω ότι ήμασταν αρκετά τυχεροί γιατί είχαμε δύο καλές συνομιλίες (ένας από τους δύο έγινε και πελάτης) με δύο εταιρείες που δεν μπορούμε ν’ αναφέρουμε. Η μία από τις δύο περιπτώσεις ίσως είναι το πρώτο smart watch που σχεδιάστηκε ποτέ – από τα πρώτα πρωτότυπα που έγιναν πολύ μεγαλύτερα. Κι είχαμε μπλεχτεί σε αυτό το πρωτότυπο. Οπότε βοήθησε να δούμε ότι θα υπάρξει μια αγορά προς τα εκεί. Αφού τόσο μεγάλες εταιρείες το κοιτάζουν…
Γιώργος
Υπήρχε ένα κενό εκεί. Αυτό που λες και το προηγούμενο που έλεγα είναι γύρω στα δύο με δυόμιση χρόνια, κι αυτό που λέει ο Ιάκωβος κουμπώνει με το άνοιγμα που είπα εγώ. Δηλαδή η φάση που είδαμε αυτές τις πολύ μεγάλες εταιρείες, με τη μία έχουμε υπογράψει κι ένα συμβόλαιο, είδαμε ότι πηγαίνει μια αγορά καινούργια. Ήρθε μέσα και ο Ouli, που έδωσε μια άλλη οπτική στα πράγματα (δηλαδή μέχρι που μας έλεγε πόσα λεφτά θα ξοδέψουμε για εκθέσεις και για ταξίδια και για customer dinner). Έδωσε μια άλλη διάσταση στα πράγματα και μας τράβηξε αλλού. Μπήκαν στο advisory board ο Στέφανος και ο Giddy και αυτοί μας άνοιξαν τα μάτια και πολλές πόρτες και από τότε, στην ουσία, τέλος ’14, αρχές ’15, ξεκινήσαμε να δουλεύουμε πάνω σε αυτό που 5 -6 χρόνια μετά μας έχει φέρει, στην ουσία, να είμαστε οι οδηγοί αυτής της αγοράς στον τομέα των γραφικών.
Παναγιώτης
Ποια είναι τα milestones, εμπορικά και στην ανάπτυξη του προϊόντος; Και τι έχετε μάθει, τι έχετε κερδίσει από αυτό;
Γιώργος
Κοίταξε, το πρώτο milestone ήταν μια παλαβή βδομάδα που κάναμε το ’15 κι είχαμε γυρίσει μέσα σε πέντε μέρες, τρεις πολιτείες – τέσσερις, 13 πελάτες. Εκεί, στην ουσία, είχαμε πάρει το πρώτο demo, ένα fpga, μια πλακέτα με μια οθόνη που έδειχνε τι κάνουμε και γυρίσαμε τους μεγαλύτερους παίκτες semiconductor του Silicon Valley, Valley San Diego, Austin, Phoenix… Είχαμε κάνει ένα tour. Αυτό δεν ήταν milestone με την έννοια ότι κάτι κλείσαμε, αλλά ήταν milestone στην ουσία γιατί με όλους αυτούς συνεχίζουμε να μιλάμε. Δηλαδή αυτό που τους δείξαμε κάτι τους έκανε.
Ιάκωβος
Να προσθέσω εδώ ότι ακόμα κι αν δεν υπάρχει το ακριβώς κατάλληλο προϊόν είναι πάρα πολύ σημαντικό να μιλάς με τους πελάτες. Γιατί παίρνεις το feedback. Καταλαβαίνεις τι θέλουν, τι θέλουν να κάνουν, οπότε και τι χρειάζονται τώρα και τι θα χρειαστούν αργότερα. Οπότε το να έχουμε πολύ καλές σχέσεις με όσο το δυνατόν περισσότερους πελάτες συνδιαμορφώνει και την εξέλιξη των προϊόντων από άποψη development και από άποψη marketing, positioning. Το σκεφτόμουν αρκετό καιρό αλλά στην ουσία αυτοί που καταφέρνουν και κάνουν πέντε επιτυχίες (και όχι μόνο στην κλίμακα τη δικιά μας και πάρα πολύ μεγαλύτερες) είναι αυτοί που θα πιάσουν την ευκαιρία που περνάει από μπροστά τους. Δηλαδή κι εμείς αν το δεις, η βλακεία που έχω κάνει είναι ότι περάσαν ευκαιρίες από μπροστά μου κι εγώ κοιτούσα αλλού. Δεν τις καταλάβαινα. Μετά είπα «μα τι έκανα τότε εκεί πέρα;». Έτσι; Δηλαδή στην ουσία αυτό που λέει ο Ιάκωβος είναι ότι μιλάς με τους πελάτες να δεις που είναι ευκαιρία εκεί πέρα. Για να την πιάσεις και ως μια startup να τη δουλέψεις πάρα πολύ γρήγορα (να πας με ένα demo A και μετά από έξι μήνες να πας με ένα demo Γ, να του λύσεις τα προβλήματα που σου ανέφερε την προηγούμενη φορά) κι έτσι έρχεται.
Ιάκωβος
Πολλές φορές μπορεί να μην είναι απαραίτητα και με τον ίδιο πελάτη, δηλαδή μπορεί να κάνεις μια συζήτηση με κάποιον πελάτη, καταλαβαίνεις πως η αγορά πάει κάπου αλλού, υπάρχει ύστερα μια λύση για το πού πάει η αγορά – τι θα χρειαστούν – και αυτό να πουληθεί, να προχωρήσει πολύ καλά με κάποιους άλλους πελάτες. Επειδή είχαν τις ίδιες ανάγκες.
Παναγιώτης
Οι πελάτες σας είναι εταιρείες μικροηλεκτρονικής; Είναι οι manufacturers των ηλεκτρονικών προϊόντων που ξέρουμε; Είναι κυρίως Αμερική; Πώς είναι γεωγραφικά;
Γιώργος
Οι πελάτες είναι οι εταιρείες που σχεδιάζουν τους επεξεργαστές, τα τσιπάκια. Τον κεντρικό επεξεργαστή εδώ πέρα τον σχεδιάζει η Amtel ας πούμε. Αυτοί είναι οι πελάτες μας. Είναι στην κλάση των εταιρειών – δεν θα αναφέρω εταιρείες που είναι δικοί μας πελάτες…
Παναγιώτης
Βεβαίως.
Γιώργος
… αλλά είναι οι INTEL, QUALCOM. Αυτές είναι οι εταιρείες που είναι οι πελάτες οι δικοί μας. Η κατανομή τους η γεωγραφική είναι μοιρασμένη, θα έλεγα. Έχουμε και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη – έχουμε αρκετούς και μεγάλους πελάτες στην Ευρώπη – και στην Άπω Ανατολή.
Παναγιώτης
Συνήθως τα stories που έχουμε, και ειδικά στη σειρά μας το “Outliers”, είναι stories όπου ένας entrepreneur βρίσκει μια μεγάλη αγορά και πάει να κάνει tap με ένα δικό του innovation με αυτή την αγορά. Εσείς έχετε και innovation, έχετε κάτι καινούργιο, και δημιουργείτε την αγορά from scratch. Σίγουρα δεν είναι μόνο ανοδική η πορεία και σίγουρα είχε πολλές στιγμές που ήταν scary. Για πείτε μας λίγο γι’ αυτά.
Γιώργος
Scary… Εντάξει. Ναι.
Παναγιώτης
Σίγουρα.
Γιώργος
Είχε. Εξαρτάται πώς το έχεις…
Παναγιώτης
Έχω τρεις scary στιγμές μέχρι στιγμής στη μέρα μου, οπότε είναι σίγουρα scary η πορεία.
Γιώργος
Το πόσο τρομακτική είναι μια εμπειρία εξαρτάται από τις προηγούμενες εμπειρίες σου και με τι τις συγκρίνεις, ρε παιδί μου.
Παναγιώτης
Σωστά.
Γιώργος
Εντάξει, είχε. Έχει πολλή αδρεναλίνη, σίγουρα. Δηλαδή όταν μπαίνεις εσύ, ο τύπος με το βαλιτσάκι, την πλακέτα fpga, μέσα στην QUALCOM και βλέπεις τον τοίχο με τις πατέντες εκεί πέρα και πας να τους πεις κάτι νέο (αυτοί έχουν δικό τους group που σχεδιάζει GPUs) ότι «εγώ θα σου πω τι θα κάνεις στο επόμενο προϊόν σου» έχει πολύ μεγάλη ένταση, έτσι; Το δύσκολο στο δικό μας το κομμάτι είναι ότι είσαι σε μια εταιρεία που είναι πολύ μικρή, με πολύ κακά οικονομικά στοιχεία, που συνήθως τα κοιτάνε αυτοί ακόμα και για να γίνεις ο προμηθευτής τους..
Παναγιώτης
Και από Ελλάδα…
Γιώργος
Παίζει κάποιον ρόλο και αυτό.
Παναγιώτης
Ναι.
Γιώργος
Και πρέπει εσύ να μπεις σε ένα roadmap δικό τους, το οποίο έχει πάρα πολύ μεγάλο κόστος. Αν εσύ δεν τα πας καλά (για το χ, ψ, λόγο) ή δεν παραδώσεις σωστά, είτε, ακόμα χειρότερα, κλείσεις σαν εταιρεία (υπάρχει πάντα αυτός ο κίνδυνος) γιατί κάποιος θα σε βάλει εκεί μέσα, αυτός πρέπει να πει στα αφεντικά ότι θα επιλέξει την Think Silicon και όχι την τάδε εταιρεία, ή θα το φτιάξουμε μόνοι μας κ.λπ. Αυτός παίρνει ένα ρίσκο εκεί πέρα. Εμένα μου πήρε καιρό να το καταλάβω αυτό γιατί στην αρχή λέγαμε ότι «η τιμή είναι αυτή, οι όροι είναι αυτοί» κι ερχόταν ο άλλος με κάτι που στην αρχή σού φαινόταν παράλογο και έλεγες «τι μου προτείνει τώρα;» αλλά αν καταφέρεις να μπεις στη δική του θέση… Αυτός παίρνει ένα ρίσκο, έχει ένα αφεντικό, πρέπει να στηρίξει την επιλογή του κι όλα αυτά. Οπότε και με τον ίδιο πελάτη περνάς από 40 κύματα. Έχουμε χάσει πελάτες και για τεχνικούς λόγους και για λόγους τιμής και για νομικούς όρους και για διάφορα.
Παναγιώτης
Πόσον καιρό παίρνει συνήθως να κλείσετε έναν πελάτη; Ποιο είναι το sale cycle;
Γιώργος
Έχουμε ένα slide που δείχνει ποιος είναι ο κύκλος πώλησης τώρα, ποιος ήταν πριν.
Παναγιώτης
Ναι. Είμαι σίγουρος ότι είναι μικρότερος τώρα.
Γιώργος
Τώρα μπορείς να κλείσεις και μέσα σε 3 μήνες με έναν πελάτη.
Παναγιώτης
Α, ΟΚ.
Γιώργος
Έχει δει τον δίπλα που χρησιμοποιεί την GPU σου, έχει δει προϊόντα που έχουν βγει στην αγορά, ξέρει τι παραδίδεις, του δίνεις τα specs, δεν πολυγίνεται μπέρδεμα με τα συμβόλαια και όλα αυτά και κλείνεις.
Παναγιώτης
Ένα ακόμα ιδιαίτερο στοιχείο για την Think Silicon είναι και η πορεία της χρηματοδότησης. Ξεκινάτε το ’07, έχετε το ’09 το προϊόν σας και η πρώτη φορά που δέχεστε χρηματοδότηση από επενδυτές είναι το 2019. Από το Μetavallon. Και κάποιους angel investors. Μέχρι τότε πώς χρηματοδοτούσασταν; Υπήρξε κάποια στιγμή που ήσασταν challenged στο…;
Γιώργος
Κάποια… Η αλήθεια είναι ότι πρώτη φορά είχατε μιλήσει, δεν ήμουν εγώ τότε, με τη SYS τον Ιούλιο του ΄07.
Ιάκωβος
Ξεκινήσαμε στην αρχή να ψάχνουμε για Vcs. Το 2007 η έννοια του startup ουσιαστικά δεν υπήρχε, ούτε σαν λέξη κατά κάποιον τρόπο.
Παναγιώτης
Τα Vcs δυο – τριών τραπεζών;
Ιάκωβος
Ναι, ουσιαστικά τραπεζών που δούλευαν όχι ως Vc πάνω κάτω, αλλά με άλλους όρους. Οπότε το πρώτο κεφάλαιο της εταιρείας προήλθε από ίδια κεφάλαια, από μια αποζημίωση απόλυσης. Και μετά ήρθε οργανικά και σε συνδυασμό με funds από ερευνητικά προγράμματα.
Παναγιώτης
ΟΚ. Με grants λοιπόν.
Ιάκωβος
Grants, είτε ελληνικά, είτε από το εξωτερικό.
Παναγιώτης
ΟΚ. Αλλά ήταν smooth αυτό ή είχε κάποιες στιγμές που κινδυνεύσαμε;
Γιώργος
Σε αυτό το κομμάτι είχαμε πάρει την πρώτη χρηματοδότηση από τη Φάση 2 μικροηλεκτρονικής και μετά, όταν κλείσαμε τη Sitel-Dialog ήρθε και ο Γιώργος ο Κεραμίδας στην ομάδα, που έφερε μεγάλη αξία στον τομέα τον ερευνητικό. Δηλαδή συνολικά έχουμε σηκώσει από ελληνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα γύρω στα 3.000.000.
Παναγιώτης
ΟΚ, είναι πολύ καλό.
Γιώργος
Πολύ σοβαρό νούμερο, και όχι ό,τι να ’ναι. Όλα τα προγράμματα που τρέξαμε από τη φάση μικροηλεκτρονικής, LPGPU, LPGPU 2, GPUware, ήταν όλα πάνω στην τεχνολογία που αναπτύσσουμε, στα προϊόντα μας και με μια παράμετρο λίγο πιο ερευνητική μερικές φορές που εμείς εκείνη την ώρα δεν θα το φτιάχναμε ποτέ. Το compression που φτιάξαμε με συμπίεση – που υλοποιήσαμε στα πλαίσια του LPGPU – δεν θα το κάναμε αν δεν ήταν για ερευνητικούς σκοπούς. Αν δεν είχε μπει σε ένα πρόγραμμα. Αλλά το είδαμε μπροστά μας μετά από δύο χρόνια που ήρθε μια εταιρεία στο San Diego και μας το ζήτησε.
Παναγιώτης
Άρα είχαν και impact.
Γιώργος
Είχαν και impact εκτός από το χρηματικό και στην τεχνολογία μας. Άρα εμείς ήμασταν από την αρχή στοχευμένοι σε προϊόντα σαν εταιρεία. Τα έσοδά μας από τις πωλήσεις δεν ήταν πολύ σοβαρά, ας πούμε. Δηλαδή είχαμε έσοδα από πωλήσεις, αλλά στην ουσία ήταν τα matching funds για τις επιδοτήσεις που παίρναμε από κρατικές ενισχύσεις, ελληνικές και ευρωπαϊκές. Μιλούσαμε με πελάτες, είχαμε επαφή, πηγαίναμε, ερχόμασταν, δεν βγάζαμε λεφτά όμως. Μετά το ’15 που ξεκινήσαμε να έχουμε μια πιο σοβαρή ομάδα στο κομμάτι το εμπορικό -είχαμε τον Νούλη στο Τορόντο, πωλητές στο Silicon Valley, στην Ευρώπη, στην Ταϊβάν, στην Ιαπωνία που είχαμε ξεκινήσει με τον Χρήστο να δουλεύουμε.
Παναγιώτης
Full time σε σας.
Γιώργος
Δεν είχαμε full time, ήταν όλοι με κάποιο retainer και commission. Δεν χρειαζόμαστε και full time τότε. Αλλά το θέμα είναι ότι είχαμε δομήσει ένα εμπορικό κομμάτι, το οποίο ήταν από ανθρώπους πάρα πολύ έμπειρους. Δηλαδή οι πωλητές που είχαμε ήταν πρώην στελέχη της MIPS που ήταν το αντίπαλο δέος της ARM αρκετά χρόνια πριν. Ήταν πολύ σοβαροί, ξέραν πολύ καλά τη δουλειά τους. Είχαμε το advisory board. Περνούσαμε όλοι πολύ καλά. Δηλαδή τα ταξίδια που πηγαίναμε, με τους πελάτες, το feedback, οι συζητήσεις που κάναμε, όλα αυτά είχαν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Αλλά δεν βγάζαμε λεφτά. Δεν βγάζαμε κάποια χρήματα, είχαμε κάποιες συμφωνίες και με μεγάλες εταιρείες, αλλά δεν βγάλαμε λεφτά για πολλούς και διάφορους λόγους. Προφανώς αν δεν βγάζεις λεφτά για 10 χρόνια κάποιο πρόβλημα υπάρχει. Δηλαδή εγώ όταν είχα φύγει απελπισμένος στην Ολλανδία για να πάρω μέρος σε έναν επιταχυντή, ήταν στη φάση της απόγνωσης. Λες «κάτι πρέπει να κάνω, δεν γίνεται, μπορεί να κάνω το ένα, να κάνω το άλλο, αλλά δεν την παλεύουμε, ρε παιδί μου». Αυτό που μας έχει σώσει είναι ότι ποτέ δεν ξεφύγαμε στα έξοδα.
Παναγιώτης
Ναι.
Γιώργος
Δηλαδή πάντα τα έξοδά μας ήταν πολύ κοντρολαρισμένα. Αυτό βέβαια είχε και κακές επιπτώσεις. Στο ότι δεν μπορούσαμε να προσελκύσουμε μηχανικούς με μεγάλη εμπειρία. Έτσι; Γιατί και η νοοτροπία στην Ελλάδα είναι ότι «θα πάω σε μια startup, να πάρω κάποια λιγότερα λεφτά άρα και θα πάρω κάποιες μετοχές» δεν ξέρω… Τώρα μπορεί να έχει αλλάξει κάτι, αλλά πριν 10 χρόνια δεν έπαιζε πάρα πολύ.
Ιάκωβος
Καθόλου δεν έπαιζε.
Γιώργος
Δηλαδή ήταν λίγο... εντάξει. Οπότε το γεγονός ότι εμείς κρατηθήκαμε στη ζωή με πολλές δυσκολίες επειδή κάναμε πολύ συνετή διαχείριση των οικονομικών μας, ισχύει. Προφανώς αυτό είχε επιπτώσεις, ότι μερικές φορές το κομμάτι του development δεν πήγε όπως έπρεπε να πάει. Όταν πήραμε τη χρηματοδότηση 1.500.000, από το GPUware το ’16, δεν δώσαμε μισθούς ανταγωνιστικούς στην αγορά για να προσελκύσουμε ανθρώπους που θα είχαν 10 – 15 χρόνια προϋπηρεσία και να γίνει και το scale up με έναν άλλον τρόπο. Να γίνει και το development με έναν άλλον τρόπο. Αυτό βέβαια, θα πω εγώ, ότι μετά από δύο χρόνια που μας τελειώσαν τα λεφτά μας, μάς έσωσε. Γιατί εμείς κανονικά τον Δεκέμβριο του ’18 έπρεπε να πούμε «πολύ ωραία, ρε παιδί μου, είχαμε κάποιες χρηματοδοτήσεις, κάποιους πελάτες, κλείνουμε κάποια project, τελειώνουν τα χρήματά μας και δεν έχει κάτι. Δουλεύουμε με όσους πελάτες για ένα, δύο, τρία χρόνια, αλλά δεν έχουμε υπογράψει κάτι. Πάμε να δούμε τι θα κάνουμε».
Παναγιώτης
Το ’18 φτάσατε σε τόσο οριακό σημείο.
Γιώργος
Ήμασταν στο μηδέν.
Ιάκωβος
Μείον, θα έλεγα.
Γιώργος
Θα ήμασταν μηδέν με τις αποπληρωμές των ευρωπαϊκών. Γιατί στα ευρωπαϊκά τρέχεις, τρέχεις και στο τέλος υπάρχει ένα 10% το οποίο στο αποπληρώνουν. Θα ήμασταν ΟΚ αν κλείναμε την εταιρεία τον Δεκέμβριο του ’19 όταν θα ερχόντουσαν οι αποπληρωμές και θα συμπληρώναμε κάτι δάνεια, κάτι ΙΚΑ, κάτι διάφορα εκεί πέρα. Εμείς τότε καθόμασταν και λέμε «ή το κλείνουμε και είμαστε κύριοι, ρε παιδί μου. Εντάξει, κάναμε τη δουλειά μας, δεν βγήκε, βγήκαν αυτά που βγήκαν, πάμε να δούμε τι θα κάνουμε μετά». Τότε όμως λέμε «ΟΚ, δεν θα την κλείσουμε την εταιρεία, θ’ απολύσουμε ναι μεν τους μισούς μηχανικούς, μια ωραία μέρα του Δεκέμβρη, πριν τα Χριστούγεννα». Πήραμε παιδιά από το πανεπιστήμιο, δουλέψαμε μαζί τους δυο – τρία χρόνια. Αυτοί φτάσανε σε ένα επίπεδο τεχνογνωσίας και παραγωγικότητας πολύ καλό και στη ουσία τους πληρώσαμε για να τους φτιάξουμε μηχανικούς και να πάνε να δουλέψουν κάπου αλλού. Γιατί αυτό κάναμε. Αλλά λέμε «όχι, θα μείνουμε οι δέκα από τους είκοσι, θα μείνουμε με βασικό μισθό για να μπορέσουμε να επιζήσουμε κάποιους μήνες». Είχαμε ένα deadline τότε, τον Απρίλιο. «Τέλη Απριλίου, εάν δεν κλείσουμε αυτούς τους δύο, τότε θα δούμε τι θα γίνει». Εντάξει, θα μου παίρνανε εμένα ένα σπίτι, ΟΚ, πάλι διαχειριζόταν το πράγμα. Οπότε λέμε «πάμε» και τότε με κάποιον τρόπο, μετά από δυο μήνες, υπογράφει ο ένας πελάτης τον Μάρτιο, υπογράφει ο άλλος πελάτης τον Απρίλιο, τον Ιούνιο κλείνουμε έναν γύρο χρηματοδότησης, τον Ιούλιο υπογράφει άλλος πελάτης, τον Νοέμβρη άλλος πελάτης. Τον Νοέμβρη έρχεται ο Κώστας ο Μάλλιος από το Applied Materials και μετά έγινε μια χιονοστιβάδα.
Παναγιώτης
Πώς έρχεται η Applied Materials στο προσκήνιο; Είναι πολύ μεγάλο success και κάτι που νομίζω ότι πρέπει ν’ αφουγκραστούμε, όλο το οικοσύστημα. Πώς μπαίνει στο κάδρο η Applied;
Γιώργος
Με πήρε τηλέφωνο ένα πρωινό ο Αιμίλιος ο Χαλαμανδάρης και μου λέει «Γιώργο, έχω έναν φίλο που έχουμε συνεργαστεί στο παρελθόν, τον Κώστα τον Μάλλιο, που είναι τώρα στην εταιρεία την Applied Materials και ψάχνεται». Κάναμε μια κουβέντα και μιλήσαμε μετά με τον Κώστα. Είχα εγώ ένα προγραμματισμένο ταξίδι στη Silicon Valley, μετά από μια βδομάδα – 10 μέρες. Η ουσία είναι ότι έγινε ένα ταίριασμα το τι έψαχνε τότε η Applied Materials και προς τα πού πήγαινε με αυτά που κάναμε εμείς. Επειδή ο Κώστας ήταν Έλληνας έψαξε και στη χώρα του να δει εάν υπάρχει κάτι. Ταίριαξε ακριβώς αυτό που κάνουμε εμείς με αυτό που έψαχνε – ψάχνει – η Applied Materials. Ο Κώστας είναι πολύ εκτελεστικός, γενικά, δεν ξέρω αν έχετε μιλήσει.
Παναγιώτης
Βεβαίως, βεβαίως. Είναι Endeavor mentor, τον ξέρουμε πολύ καλά.
Γιώργος
Γενικά, το πιάνει και το τελειώνει. Αν είναι κάτι να το κάνει, το κάνει γρήγορα. Οπότε μετά από δυο βδομάδες είχαμε πάει εμείς εκεί στο RISC-V summit.
Ιάκωβος
Είδαμε και τον CEO της Applied Materials, τους υπόλοιπους advisors.
Παναγιώτης
Ίσως έχει νόημα να δώσουμε λίγο και το background γιατί νομίζω ότι είναι εντυπωσιακό κι έχει και κάποια μηνύματα για το οικοσύστημα. Ο Αιμίλιος ο Χαλαμανδάρης είναι ο founder της innoetics, ενός startup, το οποίο από το Αθηνά, το ερευνητικό κέντρο, πουλήθηκε κατευθείαν στη Samsung κι έκανε μια τεχνολογία voice-over, αναγνώρισης της φωνής.
Γιώργος
Speech to text.
Παναγιώτης
Ακριβώς. Το οποίο για να γίνει αυτό το acquisition, που είναι επίσης μεγάλο success story του οικοσυστήματος, έχει παίξει καθοριστικό ρόλο σαν supporter και advisor ο Κώστας ο Μάλλιος. Έτσι γνώρισε ο Αιμίλιος τον Κώστα, ο οποίος Κώστας ο Μάλλιος ήταν στη Microsoft – χρόνια πολύ μεγάλο στέλεχος – και ότι είχε πάει στην Applied Materials να τρέξει το ΑΙ της Applied Materials.
Γιώργος
Ναι, ο Κώστας ο Μάλλιος, μιλήσαμε κανέναν μήνα αφού ήταν εκεί.
Παναγιώτης
Απίστευτο και δείχνει και το multiplier effect, το πώς ένας… Κατ’ αρχάς, για μένα τα μηνύματα εδώ είναι πώς, και θα ήθελα ν’ ακούσω και τη γνώμη σας, οι Έλληνες της διασποράς μπορούν να έχουν ένα critical influence στο success story των ελληνικών startups και ότι υπάρχει spill over effect, υπάρχει multiplier effect. Όταν ένα success story ελληνικό μπορεί να δημιουργήσει να κάνει trickle down αλλά success stories. Δεν ξέρω πώς έχετε δει εσείς το story αυτό.
Ιάκωβος
Έλληνες της διασποράς είχαμε αρκετούς και σαν advisors, συνεργάτες σε πολλούς ρόλους. Έχουν βοηθήσει σε πολλές περιπτώσεις. Σίγουρα υπάρχει multiplier effect, πάντως. Κι επειδή με τους Έλληνες η επικοινωνία είναι πιο εύκολη, πιο άμεση, πολλές φορές μπορεί να λειτουργήσει πιο καταλυτικά και πιο γρήγορα.
Παναγιώτης
Πείτε μας λιγάκι για το αποτέλεσμα της εξαγοράς. Πώς είναι η επόμενη μέρα; Είστε αυτόνομοι; Πώς συνεργάζεστε;
Γιώργος
Είμαστε ένα αυτόνομο business unit μέσα στην Applied Materials, είμαστε κάτω από τη ομπρέλα του Applied ΑΙ, του καινούργιου group που έχει φτιαχτεί και το τρέχει ο Κώστας ο Μάλλιος, το οποίο έχει πάρα πολύ μεγάλο ενδιαφέρον το Applied ΑΙ, μπορούμε να τα πούμε ίσως σε κάποιο άλλο session, το πώς τα πού πηγαίνει αυτή η ιστορία. Αλλά για την Think Silicon σχεδιάζουμε τα προϊόντα μας, τα αναπτύσσουμε, τα κάνουμε market, τα πουλάμε, έχουμε το δικό μας δίκτυο πωλήσεων, δηλαδή τα κάνουμε από την αρχή μέχρι το τέλος εμείς. Αυτό σημαίνει ότι συνεχίζουμε να έχουμε τις προκλήσεις, το ενδιαφέρον και τις δυσκολίες που είχαμε και πριν. Η κλασική εξαγορά στον δικό μας τον τομέα είναι ότι σε αγοράζει μια μεγάλη εταιρεία, ο πελάτης ας πούμε, παίρνει την τεχνολογία σου, τη βάζει μέσα στο δικό της προϊόν και μετά παίρνει τον δρόμο του. Εσύ δεν έχεις… Γι’ αυτό και σε εξαγοράζει ο VP of Sales που την άλλη μέρα μπορεί να πάει σπίτι του. Εμείς συνεχίζουμε να έχουμε στόχους πωλήσεων, κι εκεί βέβαια έρχεται το ωραίο κομμάτι (εντάξει υπάρχουν κάποιες δυσκολίες, αλλά υπάρχει και το ωραίο κομμάτι) της πολυεθνικής που είναι η φάση που είμαστε τώρα, που λέμε ότι το ’22 θα κάνουμε αυτά τα πράγματα και για να τα κάνουμε θέλουμε αυτό το budget.
Παναγιώτης
Ναι.
Γιώργος
Υπάρχει ένα παζάρι πέρα δώθε αλλά στο τέλος κλειδώνει, έχεις τα χρήματα να κάνεις τη δουλειά σου, έχεις τις υποδομές να κάνεις τη δουλειά σου, δεν ασχολείσαι με πολλά πράγματα που ασχολιόσουν στο παρελθόν, δεν τρως τον χρόνο σου για πράγματα μικρής σημασίας. Για εμάς έχει μια ησυχία το κεφάλι μας ότι είμαστε κομμάτι της Applied Materials. Οπότε εγώ θεωρώ ότι η Think Silicon έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Έχει γίνει εξαγορά, υπάρχει μια επιτυχία, αλλά έχουμε μπροστά μας μια πολύ μεγαλύτερη πρόκληση. Να φέρουμε μια μεγαλύτερη επιτυχία, ως κομμάτι μιας μεγάλης πολυεθνικής – το οποίο μας κρατάει λίγο σε εγρήγορση.
Παναγιώτης
Ιάκωβε, κάποια άλλα θετικά, κι αυτό γιατί δεν θέλω να κάνω focus μόνο στα αρνητικά και ποια είναι τα challenges από αυτό το acquisition;
Ιάκωβος
Τα θετικά είναι ότι η πρόσβαση που έχουμε πια σε εξοπλισμό, σε υποδομές κ.λπ. δεν θα μπορούσαμε να την έχουμε σαν μικρή εταιρεία.
Παναγιώτης
Φυσικά.
Ιάκωβος
Δηλαδή πολύ μεγάλα HPC συστήματα, λογισμικά software, πρόσβαση σε βιβλιοθήκες, market reports, πάρα πολλά πράγματα τα οποία μια μικρή εταιρεία τα ψάχνει από δω κι από κει. Για παράδειγμα, παλιότερα που δεν είχαμε HPC σύστημα, HPC ένα πολύ μεγάλο data center για να κάνουμε τις δουλειές μας, συν του ότι βάζαμε όλους μας τους υπολογιστές το βράδυ να κάνουν release, ή να κάνουν testing – ακόμα και το pc της γραμματείας. Αυτή τη στιγμή έχουμε εξοπλισμό που δεν θα μπορούσαμε να έχουμε (και σε labs και σε οτιδήποτε).
Παναγιώτης
Super.
Ιάκωβος
Στα challenges βέβαια είναι ότι πράγματα που μια startup τα κάνει απλά, με μια απόφαση ότι θα κάνουμε αυτό και σε 5΄ έχει γίνει, σε μια μεγάλη εταιρεία έχει κάποιες διαδικασίες.
Παναγιώτης
Ξεκινήσατε γραφεία στην Αθήνα, το οποίο είναι exciting και θα θέλαμε ν’ ακούσουμε ποιο ήταν το σκεπτικό, τι στόχο έχουν αυτά τα γραφεία, τι θα παραγάγουν;
Ιάκωβος
Γραφεία στην Αθήνα είχαμε και πριν την εξαγορά.
Παναγιώτης
ΟΚ.
Ιάκωβος
Υπάρχει ένα καινούργιο γραφείο όμως.
Γιώργος
Είχαμε ξεκινήσει με ένα μικρό γραφείο στην Αθήνα πριν κάποια χρόνια, αλλά μετά την εξαγορά με τα πλάνα που έχουμε για επέκταση (πώς να μεγαλώσουμε την ομάδα) και με δεδομένο ότι για κάποιον λόγο περίεργο οι μηχανικοί προτιμούν την Αθήνα – ακόμη κι όταν έρχονται από το εξωτερικό. Τώρα βέβαια υπάρχει ένα ερωτηματικό πώς θα προχωρήσει με τον κορoνοϊό και την εξ αποστάσεως εργασία. Αλλά προς το παρόν επειδή έχουμε αρκετά φιλόδοξα σχέδια για να μεγαλώσει η ομάδα, νοικιάσαμε τα καινούργια γραφεία στη Μεταμόρφωση, στην Αθήνα, ξεκινήσαμε με μια μικρή σχετική ομάδα δέκα μηχανικών, αλλά η χωρητικότητα είναι για πολύ περισσότερους. Έχουν ένα ενδιαφέρον τα γραφεία σαν υποδομές, με το γυμναστήριο, τα meeting rooms, τα εργαστήρια, τα εστιατόρια, τα πάντα όλα. Οπότε η λογική είναι ότι δημιουργούμε ένα πολύ ωραίο περιβάλλον για τους μηχανικούς που θα εργαστούν, το οποίο υποστηρίζει και όλες τις υπόλοιπες παροχές που ως Applied Materials δίνουμε στους μηχανικούς και το κομμάτι των παροχών με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό. Αλλά για μένα και στο κομμάτι του ενδιαφέροντος. Δηλαδή ότι θα έρθει ένας μηχανικός σε μια εταιρεία πολυεθνική άρα θα μπορεί να βλέπει από την αρχιτεκτονική του συστήματος, τον πελάτη, το πώς πηγαίνουμε στις εκθέσεις και το προωθούμε και θα έχει μια συνολική οπτική. Και στο τέλος θα πάει να αγοράσει αυτό το παραμυθάκι σε ένα κατάστημα και θα έχει μέσα τον κώδικα που έχει αναπτύξει.
Παναγιώτης
Ποια είναι τα πλάνα σας; Ποια είναι τα milestones για το μέλλον; Καταρχάς πόσα άτομα θέλετε να γίνει η ομάδα στην Αθήνα; Τι θα κάνουν ακριβώς; Τι ρόλους κοιτάτε;
Γιώργος
Σαν μέγεθος η Αθήνα πρέπει να φτάσει περισσότερα από 30 άτομα.
Παναγιώτης
ΟΚ.
Γιώργος
Το οποίο θα είναι περίπου το μισό της εταιρείας παγκοσμίως γιατί έχουμε κι υπαλλήλους στο εξωτερικό.
Παναγιώτης
Σαν ειδικότητες;
Ιάκωβος
Σαν ρόλους που κοιτάζουμε είναι μηχανικοί λογισμικού τύπου embedded σε software stack και αρκετά σημαντικό είναι και σε IC engineering, δηλαδή κάποιον που να καταλαβαίνει ηλεκτρονικά, πώς σχεδιάζονται ηλεκτρονικά κυκλώματα. Κι επίσης και σε επίπεδο αρχιτεκτονικής.
Παναγιώτης
Κάναμε, Ιάκωβε, μια συζήτηση πριν μπούμε στο studio. Μου περιέγραφες τι ψάχνετε και η αυθόρμητη ερώτηση είναι αν βρίσκετε τέτοιο κόσμο. Ακούγεται ότι είναι job description σε scarcity, σε έλλειψη στην αγορά, και τι κάνετε γι’ αυτό;
Ιάκωβος
Λοιπόν, δυσκολευόμαστε πάρα πολύ να βρούμε κόσμο, είτε επειδή κάποιες ειδικότητες που θέλουμε είναι όντως περίεργες ή δύσκολες, οπότε πέρα από Έλληνες που παίρνουμε προφανώς εδώ, κοιτάζουμε αρκετά για Έλληνες ή και ξένους στο εξωτερικό. Πολλοί από αυτούς που έχουν έρθει τον τελευταίο καιρό είναι από το εξωτερικό.
Γιώργος
Αυτά που ψάχνουμε εμείς είναι δύσκολο να τα βρεις παγκοσμίως σαν ειδικότητες: IC, compilers, AI software, embedded graphics. Είναι δύσκολα πράγματα γενικά, αλλά ακόμη μία παραπάνω στην Ελλάδα γιατί το μέγεθος του ελληνικού οικοσυστήματος ακόμα δεν είναι τέτοιο που θα επιτρέπει το scale up. Πρώτον γιατί δεν υπάρχουν πάρα πολλοί μηχανικοί σε αυτές τις ειδικότητες. Δεύτερον, λόγω του μεγέθους υπάρχει και μια νοοτροπία – δεν θα τη χαρακτηρίσω – μια νοοτροπία όπου δεν μετακινείται πολύ ο κόσμος. Δηλαδή προτιμά να μείνει σε μια εταιρεία 20 χρόνια από το να πάει σε μια άλλη εταιρεία με νέες προκλήσεις και προφανώς νέα ρίσκα, το να φύγεις από εκεί που είσαι. Αυτό το δουλεύουμε τώρα οι εταιρείες και με την ένωσή μας, την HETiA, υπάρχει μια υποστήριξη και από την Πολιτεία με κάποιες χρηματοδοτήσεις και γενικότερα με κάποιες ρυθμίσεις στο νομοθετικό πλαίσιο που σχεδιάζονται. Κάποιες έχουν γίνει, κάποιες είναι να γίνουν, γιατί το οικοσύστημα πρέπει στην ουσία να πολλαπλασιαστεί. Και θεωρώ ότι με την πρόοδο που έχει το οικοσύστημα – απ’ όλες τις μεριές και από τα πανεπιστήμια και από τους Vcs και από τις startups και από τις εξαγορές που έχουν γίνει και από τις genre center που έχουμε απ’ έξω – είμαστε σε μια φάση που μπορούμε να καβαλήσουμε ένα τρένο και να πάμε παρακάτω.
Παναγιώτης
Μιλώντας για οικοσυστήματα, νομίζω ότι ένα κομμάτι της ιστορίας είναι και το Πάτρα ecosystem effect. Γιατί η Πάτρα έχει μια εντυπωσιακή πορεία, εταιρείες semiconductors που είναι world class και το δικό σας το όριο… Ο πρώτος σας πελάτης ήταν μια μεγάλη εταιρεία που ήταν και στην Πάτρα. Είχε παίξει και αυτόν τον ρόλο. Θα μπορούσατε να μας δώσετε το overview του οικοσυστήματος της Πάτρας; Πώς έχει ξεκινήσει, ποιες είναι οι ευκαιρίες και αν άλλες πόλεις μπορούν να κάνουν κάπως replicate αυτό το story.
Γιώργος
Πάει πολύ πίσω, πάει στη SYNERGIS και στην Giga…
Ιάκωβος
SYNERGIS, Giga, Διάπλους, σίγουρα στην Atmel από την οποία… Πάντως αν υπήρχε κάτι κοινό στην Πάτρα είναι ότι υπήρχε μια κρίσιμη μάζα εταιρειών, αλλά το πιο σημαντικό απ’ όλα ήταν ότι αυτή η κρίσιμη μάζα είχε πάντα εξωστρεφή και προϊοντική κατεύθυνση. Δηλαδή υπήρχαν εταιρείες οι οποίες κοιτάζαν αγορές στο εξωτερικό και πώς θα βγούνε να πουλήσουν μεγάλους πελάτες έξω.
Γιώργος
Ναι, έχει ένα ενδιαφέρον. Αυτός ο οποίος έτρεχε το integration το δικό μας με την Applied Materials, μου λέει «Α, Πάτρα! Εγώ ήμουν στην Πάτρα», μου λέει, «όταν έγινε η εξαγορά της Giga από την Intel, γιατί ήρθα στην Πάτρα γιατί ήταν εκεί το group που ήταν πλέον κομμάτι της Giga, για να κάνω το integration στην Intel». Αυτός ήταν τότε στην Intel και μετά από είκοσι και κάτι χρόνια έκανε integration με μια άλλη ελληνική εταιρεία στην Πάτρα στην Applied Materials. Νομίζω ότι το μυστικό εκεί πέρα ήταν ότι το Πανεπιστήμιο έκανε μια σοβαρή δουλειά, που βγαίνανε ομάδες από το Πανεπιστήμιο με μια τεχνολογία που είχε μια αξία κι αυτό που είπε ο Ιάκωβος. Ο στόχος ήταν να πουλήσουν ένα προϊόν σε μια αγορά που εξ ορισμού δεν είναι στην Ελλάδα. Δηλαδή κι εμείς όταν φτιάξαμε την εταιρεία ξέραμε ότι δεν μπορούμε να έχουμε πελάτες στην Ελλάδα. Αλλά δεν μας απασχολούσε αυτό. Όταν βλέπεις ότι αυτό το έχει κάνει ο δίπλα, ο παραδίπλα, εσύ είσαι μια εταιρεία που το έκανες, λες ότι «γίνεται».
Παναγιώτης
Υπάρχει ακόμα αυτό το momentum στην Πάτρα; Υπάρχει ταλέντο και εταιρείες οι οποίες είναι σε τέτοιο projectory;
Γιώργος
Υπάρχουν. Ναι, ναι. Υπάρχουν και στο δικό μας το κομμάτι των semiconductor – embedded, υπάρχουν όμως και σε εσωτερικές εταιρείες. Ας πούμε η Αccusonus είναι από την Πάτρα. H Audio είναι στην Πάτρα. Η Ίριδα είναι στην Πάτρα. Υπάρχουν αρκετές εταιρείες στην Πάτρα που δουλεύουν. Βέβαια, εντάξει, πάντα γίνονται κάποιοι κύκλοι, έχεις τα πάνω σου και τα κάτω σου, αλλά ισχύει, ναι.
Παναγιώτης
Σε κάθε μας συνέντευξη, σε κάθε μας καλεσμένο, κάνουμε πάντα την ίδια τελευταία ερώτηση. Και παίρνουμε ενδιαφέρουσες απαντήσεις. Τι κάνει έναν επιχειρηματία outlier. Ιάκωβε, θέλω να μας πεις πρώτος.
Ιάκωβος
Λοιπόν, κάποια στιγμή με είχαν ρωτήσει τι θα είναι αυτό που είναι καλύτερο για να προχωρήσει η εταιρεία. Έγραψα 5-6 πράγματα. Έπρεπε να έχουμε funding, fail fast που λέτε, fail quick, το ένα, το άλλο. Μετά κοιτώντας όλα αυτά τα πράγματα που έγραψα, λέω «αν είχα κάνει αυτά που μπορεί να έλεγα σε κάποιον κόσμο, εμείς θα είχαμε αποτύχει». Οπότε δεν νομίζω ότι μπορώ να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Αν είναι κάτι που μας έχει μείνει είναι η επιμονή ότι θα τα καταφέρουμε και ότι αυτό που κάνουμε έχει νόημα ύπαρξης.
Παναγιώτης
Super. Γιώργο;
Γιώργος
Ναι, δεν ξέρω. Αυτό που παίζει μεγάλο ρόλο σε μια ομάδα είναι ποιες αδυναμίες έχει ο καθένας και πώς άλλα μέλη της ομάδας καλύπτουν τις δικές του αδυναμίες. Δηλαδή στο τέλος της ημέρας, ρε παιδί μου, για να περάσεις και να αντέξεις όλους αυτούς τους κύκλους πρέπει να βλέπεις ότι έχεις μια πορεία ανοδική. Μπορεί να έχεις τα σκαμπανεβάσματά σου αλλά κάπου πρέπει να βλέπεις κάποιο φως. Εκεί είναι πώς ο καθένας βοηθάει τους άλλους για να προχωρήσουνε, να πας παρακάτω, δηλαδή να αισθάνεσαι ότι υπάρχει μια πρόοδος. Τώρα αυτό στην πρακτικότητά του στον κάθε τομέα μπορεί να έχει διαφορετικά πράγματα. Αλλά νομίζω αυτό είναι. Πώς μπορείς εσύ σαν ομάδα να την παλεύεις εκεί πέρα, με όλες τις δυσκολίες και να βλέπεις ότι κάτι θα γίνει.
Παναγιώτης
Γιώργο, Ιάκωβε, σας ευχαριστούμε πολύ και καλή επιτυχία.
Γιώργος
Εμείς ευχαριστούμε.
Ιάκωβος
Εμείς ευχαριστούμε.
Επίλογος
Ακούσατε τον Γιώργο Σιδηρόπουλο και τον Ιάκωβο Σταμούλη. Ιδρυτές της Think Silicon. Ευχαριστούμε που ήσασταν μαζί μας σε αυτό το επεισόδιο του “Outliers”. H παραγωγή έγινε από το The Greek Podcast Project. Για να μη χάσετε κανένα επεισόδιο, κάντε εγγραφή μέσα από το site μας, στο outliers.gr ή σε όποια άλλη πλατφόρμα ακούτε τα podcast σας. Είμαι ο Παναγιώτης Καραμπίνης. Τα λέμε στο επόμενο επεισόδιο.
MoneyReview Writing
Όταν κάποιος αγοράζει ένα smartwatch, είναι πολύ πιθανό ότι μέσα του κρύβεται μία κάρτα γραφικών την οποία έχει σχεδιάσει η ελληνική startup Think Silicon. Όμως όταν ο Γιώργος Σιδηρόπουλος και ο Ιάκωβος Σταμούλης ίδρυσαν την εταιρεία τους, ουσιαστικά δημιούργησαν μια νέα αγορά από το μηδέν. Η Think Silicon ειδικεύεται στη σχεδίαση μονάδων επεξεργασίας γραφικών υψηλής απόδοσης και πολύ χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας για φορητές συσκευές, όπως είναι τα έξυπνα ρολόγια. Και πλέον έχει εξαγοραστεί από την αμερικανική πολυεθνική Applied Materials, έναν παγκόσμιο ηγέτη στην αγορά τεχνολογίας υλικών.
