Εισαγωγή-Αλέξανδρος Αργυρός
«Η πιο σημαντική διαφορά είναι η τεχνολογία. Δηλαδή αν πάω εγώ να επενδύσω ως πελάτης μιας μεγάλης τράπεζας, πιθανώς η διαδικασία να είναι πολυήμερη: με PDFs, με e-mails, με φωτοτυπίες, με υπογραφές στο χέρι, scans κ.λπ. Οπότε όλη αυτή εμπειρία είναι τελείως διαφορετική μέσω μιας πλατφόρμας όπως είναι η Moonfare».
Εισαγωγή-Παναγιώτης Καραμπίνης
Καλώς ήρθατε στο Outliers από την Endeavor Greece. Το podcast αφιερωμένο στους επιχειρηματίες που μετασχηματίζουν ολόκληρες αγορές και αλλάζουν το αφήγημα της επιχειρηματικότητας. Κάθε εβδομάδα μιλάμε με τους ανθρώπους πίσω από τις πιο επιτυχημένες startup σε Ελλάδα κι εξωτερικό και μαθαίνουμε πώς σκέφτονται και πώς αξιολογούν ρίσκα και αποφάσεις. Μέσα από το δικό τους ταξίδι και τις ευκαιρίες που βλέπουν στον κλάδο τους ανακαλύπτουμε τι κάνει έναν επιχειρηματία outlier. Είμαι ο Παναγιώτης Καραμπίνης, διευθύνων σύμβουλος της Endeavor Greece. O Αλέξανδρος Αργυρός είναι συνιδρυτής και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Moonfare. Η Moonfare ιδρύθηκε το 2016 στο Βερολίνο με στόχο να επιτρέψει σε ιδιώτες να επενδύσουν τα κεφάλαιά τους σε κορυφαία private equity funds. Για τον σκοπό αυτό δημιούργησε μια καινοτόμα fintech πλατφόρμα, η οποία λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ επενδυτών και private equity funds απαλλάσσοντας τους ιδιώτες επενδυτές από τον περιορισμό του κατώτατου χρηματικού ορίου επένδυσης. Σήμερα η Moonfare δραστηριοποιείται σε Ευρώπη και Ασία και διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 500.000.000 ευρώ για περισσότερους από 1.000 πελάτες. Η εταιρεία έχει λάβει συνολική χρηματοδότηση ύψους 28.000.000 ευρώ από super angel επενδυτές, ενώ πρόσφατα η Fidelity έγινε ο πρώτος της θεσμικός επενδυτής. Ο Αλέξανδρος μας μίλησε για την πρώτη του επιχειρηματική απόπειρα που είχε άδοξο τέλος και τη μετέπειτα επιτυχή δημιουργία του 7 Global Capital, ενός venture fund ύψους 70.000.000 ευρώ που δραστηριοποιείται στην Καλιφόρνια. Συζητήσαμε για την τεράστια τομή που έχει φέρει η Moonfare στον χώρο των επενδύσεων και για την πρόσφατη απόφαση του ίδιου να επεκτείνει την επιχειρηματική του δραστηριότητα στην Ελλάδα.
Παναγιώτης Καραμπίνης
Γεια σου, Αλέξανδρε.
Αλέξανδρος Αργυρός
Καλησπέρα, Παναγιώτη.
Παναγιώτης
Σ’ ευχαριστούμε που είσαι μαζί μας.
Αλέξανδρος
Εγώ ευχαριστώ για την πρόσκληση.
Παναγιώτης
Θα ήθελες να ξεκινήσουμε με λίγα λόγια για τη Moonfare, για κάποιους που μπορεί να μην ξέρουν την εταιρεία;
Αλέξανδρος
Ευχαρίστως. Η Moonfare είναι μια εταιρεία τεχνολογίας, μια πλατφόρμα τεχνολογίας, η οποία βοηθά για πρώτη φορά επενδυτές να κάνουν το δικό τους portfolio από private equity funds, τα οποία μέχρι πρότινος ήταν μη προσβάσιμα γι’ αυτούς τους ιδιώτες, κυρίως λόγω των υψηλών minimums. Να σου δώσω να καταλάβεις, η KKR ή η CBC έχουνε minimums 10.000.000 η καθεμία για μία επένδυση. Οπότε οι ιδιώτες δεν έχουν πρόσβαση σε αυτά τα ποσά και τα funds. Εμείς, λοιπόν, αυτό που κάνουμε είναι συγκεντρώνουμε όλους αυτούς τους μικρότερους επενδυτές μαζί και τους δίνουμε πρόσβαση σε αυτά τα μεγάλα funds. Η Moonfare παίζει στο private markets, δηλαδή είναι οι αγορές εκτός χρηματιστηρίου και ομολόγων και δανείων, οι οποίες όλο και περισσότερο συγκεντρώνουν τα φώτα της δημοσιότητας. Τέτοιες τεχνολογίες λένε private for longer και πολλοί από τους ιδιώτες δεν έχουν πρόσβαση σε αυτές τις αγορές. Αυτή είναι ακριβώς η ευκαιρία που πάει να λύσει η Moonfare και ήμασταν τυχεροί ότι αρχίσαμε νωρίς και η αγορά είναι τεράστια μπροστά μας.
Παναγιώτης
Πόσα άτομα δουλεύουν στην εταιρεία;
Αλέξανδρος
Στη Moonfare είναι αυτή τη στιγμή περίπου 90 άτομα. Τα βασικά μας γραφεία είναι στο Βερολίνο κι έχουμε μια μικρότερη ομάδα στο Χονγκ Κονγκ και στο Λονδίνο και από τα 90 άτομα σχεδόν οι μισοί είναι software engineers και product. Δηλαδή το κομμάτι που άπτεται περισσότερο της πλατφόρμας της τεχνολογίας.
Παναγιώτης
Η πλατφόρμα η οποία αυτή τη στιγμή ψηφιοποιεί όλες τις διαδικασίες που χρειάζεται να κάνει ένας limited partner για να επενδύσει σε ένα fund.
Αλέξανδρος
Ακριβώς, δίνει την πρόσβαση, ψηφιοποιεί, αυτοματοποιεί και κάνει εντέλει το reporting και το post investment face μιας επένδυσης.
Παναγιώτης
Πάμε πρώτα ένα βήμα πίσω να μιλήσουμε λίγο για εσένα και πού γεννήθηκες, από πού ξεκίνησες για να φτάσουμε μέχρι τη Moonfare και πού είσαι σήμερα.
Αλέξανδρος
Κοίτα, μεγάλωσα στην Ελλάδα, μέχρι την ηλικία των 17,5-18, στην Αθήνα, σε μια οικογένεια με πολλή αγάπη, με τις αδελφές μου: τη Χριστίνα και την Κατερίνα. Μετά από την ακαδημαϊκή μου, ας πούμε, πορεία στην Ελλάδα, πήγα στην Αμερική όπου σπούδασα πολιτικός μηχανικός και Οικονομικά στη Βοστόνη, για τέσσερα χρόνια κι από εκεί συνέχισα πλέον να ζω έξω, κυρίως (εκτός από έναν χρόνο που πέρασα στον στρατό στην Ελλάδα). Έχω ζήσει στη Νέα Υόρκη, έχω ζήσει Λονδίνο, Βερολίνο, Σιγκαπούρη, Γαλλία (αρκετές χώρες που μου έχουν δώσει ωραίες παραστάσεις του τι θα πει να είσαι global citizen).
Παναγιώτης
Οπότε, σπουδάζεις στη Βοστόνη και τελειώνεις και πας στη Νέα Υόρκη να δουλέψεις; Η πρώτη σου δουλειά είναι στη Νέα Υόρκη;
Αλέξανδρος
Ναι, η πρώτη δουλειά είναι στη Νέα Υόρκη, JP Morgan. Αρκετά κατά τύχη. Αυτό που δεν ήξερα εγώ πηγαίνοντας στο Tufts είναι ότι ενώ, πίστευα πως είναι καλό πανεπιστήμιο (και όντως είναι καλό), δεν ήξερα ότι οι περισσότερες τράπεζες δεν έκαναν recruit στο Tufts. Η JP Morgan έκανε συγκεκριμένα και κατά τύχη κατέληξα εκεί αλλά η Morgan Stanley, η Goldman Sachs και αυτές δεν έκαναν. Οπότε, πηγαίνοντας εγώ στο Tufts και πιστεύοντας ότι θέλω να κάνω χρηματοοικονομικά άρχισα να κοιτάω πώς μπορώ να μπω στο ραντάρ αυτών των άλλων τραπεζών. Αυτό που έκανα ήταν ότι άρχισα να κοιτάω τα websites, τα career services του Harvard, του ΜΙΤ κι όταν πήγαινε, ας πούμε η Goldman και η Morgan Stanley, εμφανιζόμουν κι εγώ ως παιδί από το Tufts, Οutlier, ή ας πούμε “without a chance to be noticed” και πήγαινα με το CV μου και το business card το φοιτητικό που είχα κι έλεγα «δεν έρχεστε στο πανεπιστήμιο οπότε ήρθα εγώ σε εσάς».
Αλέξανδρος
Κατέληξα να είμαι Standing out και κατέληξα να είμαι αυτό που και ο προπονητής μου στην κωπηλασία στο Tufts μας έλεγε “how much do you want it”.
Παναγιώτης
Γιατί τόσο focused στο banking;
Αλέξανδρος
Το banking τότε ήταν ένας τομέας που και ήταν δύσκολο να μπεις και ήταν καλό σχολείο. Δούλευες και απαιτητικές ώρες και με πολύ καλούς επαγγελματίες, οπότε όλος αυτός ο συνδυασμός μ’ έκανε να πω «πάμε να το δοκιμάσουμε». Στην τελική ήταν κυρίως μια επαφή που είχα ως δευτεροετής. Είχε έρθει ένας, λεγόταν Πιέρ Μαμάν, εργαζόταν στην JP Morgan, απόφοιτος του Tufts και γι’ αυτό ήταν ένας από τους λίγους που ερχόντουσαν στο πανεπιστήμιο να κάνει recruit. Είχε έρθει να παρουσιάσει και ήταν vice president. Κι εγώ στα μεσάνυχτα που είχα λέω «vice president, ο vice president της JP Morgan».
Παναγιώτης
Ένας από τους 50.
Αλέξανδρος
Ναι, πάμε να καθίσουμε πρώτη σειρά. Και απ’ ό,τι έμαθα κατόπιν εορτής, υπάρχουν χιλιάδες vice presidents. Είναι έξι χρόνια, απ’ όταν έχεις τελειώσει…
Παναγιώτης
Ναι, την έχω πατήσει κι εγώ έτσι.
Αλέξανδρος
Οπότε, χωρίς να θέλω να μακρηγορήσω, ως δευτεροετής ο Πιέρ μού έχει πει να προσπαθήσω να βρω δουλειά στην JP ή να πάω στην Ινδία (τότε που ήθελα); Και μου λέει «τι θα κάνεις στην Ινδία;» λέω «Θέλω να πάω να βοηθήσω, μετά το τσουνάμι», αυτό το 2005. Μου λέει «ωραία, πήγαινε γίνε εθελοντής κι έλα σε έναν χρόνο να τα πούμε». Το οποίο κι έκανα και πέρασα 1,5 μήνα εκεί που ήταν life changing και μετά από αυτό γύρισα, έναν χρόνο μετά πήγα και είδα τον Πιέρ. Μου λέει «έλα κάνε αίτηση στην JP Morgan». Δεν με πήρανε, αφού έκανα όλα τα interviews και ο Πιέρ πάλι μου λέει «θα στείλω το βιογραφικό σου σε έναν φίλο μου στην UBS». Όπου κάνω πάλι όλη τη διαδικασία, μπαίνω στη UBS και τον τελευταίο μου χρόνο με παίρνει πάλι ο Πιέρ και μου λέει «Θέλω να ξανακάνεις αίτηση στην JP». Όπου κι έκανα και μπήκα πλέον και άρχισα την καριέρα μου στην JP Morgan.
Παναγιώτης
Πόσο καιρό μένεις στην JP Morgan;
Αλέξανδρος
Στην JP Morgan μένω τέσσερα χρόνια, έναν χρόνο Νέα Υόρκη και τρία χρόνια στο Λονδίνο. Πήγα Λονδίνο κι έμεινα τρία χρόνια στην JP Morgan με ένα sabbatical για στρατό. Άλλο life learning experience. Στον στρατό βλέπω την Ελλάδα, την πραγματική Ελλάδα, την οποία δεν είχα ζήσει για πολλά χρόνια, με τα καλά και τα κακά της. Και γυρνάω JP Morgan και μετά από μερικούς μήνες με προσλαμβάνει η KKR, η οποία, να καταλάβεις, τότε δεν ήξερα τι ήταν (η ΚΚR). Μετά από τέσσερα χρόνια στην JP Morgan ακόμα δεν ήξερα την KKR.
Παναγιώτης
Κι εκεί σιγά σιγά αρχίζεις να γνωρίζεις τον κόσμο του private equity απ’ τη μεριά του επενδυτή.
Παναγιώτης
Πρέπει να έχει κάποια σύνδεση και με τη Μοοnfare. Η ιδέα είναι πολύ κοντά...
Παναγιώτης
Και δουλεύετε με την ΚΚR.
Αλέξανδρος
Ναι, σίγουρα, η εμπειρία της ΚΚR με βοήθησε να είμαι επιτυχημένος μετά στην Moonfare, σε έναν βαθμό, όντας από το industry. Οπότε στην ΚΚR πραγματικά έμαθα πώς να σκέφτομαι ως επενδυτής. Να σκέφτομαι ένα στυλό BIC τι αξία έχει, ένα τραπέζι τι αξία έχει, πόσο είμαι διατεθειμένος να πληρώσω γι’ αυτό. Αυτό σίγουρα με βοήθησε και αργότερα στήνοντας τη Moonfare.
Παναγιώτης
ΚΚR πόσο κάθεσαι;
Παναγιώτης
Τρία χρόνια. Και μετά;
Αλέξανδρος
Μετά ήταν ένα turning point για εμένα, όπου και στην JP Morgan και στην KKR πρώτον δεν αισθανόμουν 100% ο εαυτός μου. Πήγαινα στο γραφείο και ήμουν ο Αλέξανδρος με τη γραβάτα και το κοστούμι και ήμουν κάπως διαφορετικός πραγματικά. Αλλά εκτός αυτού, δεν είδα ποτέ τον εαυτό μου να γίνεται partner στην KKR, ή managing director στην JP Morgan. Κι αυτό που με βοήθησε να πάρω αυτή την απόφαση ήταν ένας μέντορας, ο οποίος μου είπε «σκέψου, είσαι 70 χρόνων σήμερα, πώς βλέπεις τη ζωή σου και τι θα ήθελες να πεις στα παιδιά σου γι’ αυτό που έκανες επαγγελματικά». Και η απάντηση ήταν πολύ καθαρή, ότι δεν έβλεπα τον εαυτό μου «απλά» ως partner της KKR.
Αλέξανδρος
Γιατί θεωρούσα ότι ναι μεν είναι μια πολύ καλή δουλειά, με πολύ καλή ανταμοιβή και σίγουρα πολύ καλό access και network και αν θες και δύναμη. Δεν ήταν όσο δημιουργική πίστευα πως χρειαζόμουν εγώ για να είμαι fulfilled.
Παναγιώτης
Πώς φτάνουμε στη Moonfare;
Αλέξανδρος
Η Moonfare άργησε αρκετά από εκείνη τη στιγμή. Καταλαβαίνοντας ότι δεν θέλω να συνεχίσω full time σαν career path έκανα μία και μόνη αίτηση για ΜΒΑ στο NSAD όπου και μπήκα και πέρασα έναν φανταστικό χρόνο στη Σιγκαπούρη και στη Γαλλία. Όπου δεν είχα ζήσει στην Ασία, μέχρι τότε, και ήταν φανταστική εμπειρία. Τρεις-τέσσερις μήνες αφότου αποφοιτώ αρχίζουμε μια εταιρεία που λέγεται SoMuchMore μαζί με έναν επενδυτή κι έναν co-founder από τη Γερμανία. Η SoMuchMore ήταν μια πλατφόρμα που έδινε τη δυνατότητα σε καταναλωτές να δοκιμάζουν διαφορετικά γυμναστήρια, studios για pilates, martial arts στην πόλη τους, με μία συνδρομή, τη συνδρομή της SoMuchMore. Όπου αυτή η ιδέα υπήρχε ήδη στην Αμερική, μια εταιρεία που λέγεται ClassPass (400.000.000 συν, evaluation αυτή τη στιγμή) κι εμείς, όντας στην Ευρώπη λέμε «πάμε να το κάνουμε» πριν έρθει η ClassPass στην Ευρώπη. Είχαμε σηκώσει 10.000.000 χρηματοδότηση μέσα σε μερικούς μήνες και κάναμε όλα τα λάθη που μπορεί να κάνει κάποιος σε έναν χρόνο.
Παναγιώτης
Πώς έληξε αυτή η προσπάθεια;
Αλέξανδρος
Πήγαμε πολύ καλά για τους πρώτους 6-8 μήνες, πολύ καλά γιατί είχαμε χρήματα. Αρχίσαμε να έχουμε λιγότερα χρήματα. Εντέλει, μετά από 1,5 χρόνο την πουλήσαμε την εταιρεία στον μεγαλύτερο ανταγωνιστή μας στην Ευρώπη. Ήταν ένα aquihire. Δεν ήταν success for our investors, ήταν ΟΚ success για μας τους co-founders. Αλλά όπως και να ‘χει ήμουν τυχερός διότι μετά από 1,5 χρόνο γιατί ήταν ένα φανταστικό δίδαγμα. Το λέω γιατί ήταν ο δεύτερος χρόνος με ΜΒΑ, κατόπιν εορτής, ο πρώτος ήταν στο NSAD. O δεύτερος, αποπληρώθηκα και γι’ αυτό, ήταν on the job στην SoMuchMore.
Παναγιώτης
Εκεί κάπου έρχεται η Moonfare;
Αλέξανδρος
Τότε ήταν που μέσω ενός γνωστού (και του Στέφαν, του συνιδρυτού μου, και εμένα) ήρθαμε σε επαφή – γνωριζόμασταν από την ΚΚR, απλά δεν είχαμε μιλήσει εκείνη την περίοδο…
Παναγιώτης
Ήταν και ο Στέφαν (ο co-founder σου) στην ΚΚR.
Αλέξανδρος
Ναι. Ξέχασα να το πω, στη Moonfare είμαστε τρεις co-founders. Είναι ο Χάινερ Λιχνεστάιν, ο Στέφαν Πάουλς κι εγώ. O Στέφαν κι εγώ ήμασταν colleagues, δουλεύαμε μαζί στην ΚΚR.
Αλέξανδρος
Ο Στέφαν όντας πολύ πιο έμπειρος και μεγαλύτερος. Είναι τώρα 52 χρόνων αλλά ήμασταν στην ίδια εταιρεία, με ίδια βιώματα επαγγελματικά. Και μου λέει ο κοινός γνωστός μας «ο Στέφαν σκέφτεται κάτι σε private equity, νομίζω πρέπει να μιλήσετε πάλι». Και μιλάμε και το υπόλοιπο είναι history. Ήρθαμε μαζί, είχαμε δει την ανάγκη αυτής της ιδέας. Ο Στέφαν μου την πίτσαρε εμένα και αρχίσαμε σιγά σιγά να τη δουλεύουμε. Πιο πολύ recreational, ένα από τα πολλά που δουλεύαμε εκείνη την εποχή. Καταλήξαμε σε δύο πράγματα: στη Moonfare και σε ένα άλλο venture, ένα venture capital fund. To venture fund είναι ένα venture capital fund περίπου 85.000.0000 σήμερα σε assets υπό διαχείριση, τα οποία τα σηκώσαμε κυρίως από Ευρωπαίους επενδυτές, με την υπόσχεση να τους δώσουμε πρόσβαση σε εταιρείες της Αμερικής, σε growth startups series Β series C, στα οποία εμείς θα μπαίναμε ως Ευρωπαίοι γιατί τους βοηθούσαμε να έρθουν στην Ευρώπη. Με το δικό μας network, το access κ.λπ.
Παναγιώτης
Το deal flow εκεί έρχεται από τις τράπεζες που είναι συνεργάτες σας; Πώς έρχεται κάποιο αμερικάνικο start up σε εσάς για να κάνει entry στην Ευρώπη;
Αλέξανδρος
Το deal flow είναι εν μέρει ότι έχουμε την ομάδα στο Σαν Φρανσίσκο, πολύ καλά δικτυωμένοι στο local ecosystem...
Παναγιώτης
A, έχετε δική σας ομάδα στο Σαν Φρανσίσκο…
Αλέξανδρος
Και το δεύτερο, που δεν σου ανέφερα, ένα μέρος των χρημάτων που έχουμε επενδύσει τα έχουμε επενδύσει σε άλλα funds. Είναι σαν Fund funds. Οπότε από εκεί έχουμε ένα deal flow, το οποίο έρχεται, επιλέγουμε και διαλέγουμε σε ποιον θα κάνουμε co invest.
Παναγιώτης
H δεύτερη είναι η Moonfare.
Παναγιώτης
Θες να μας πεις λιγάκι ποια ακριβώς είναι η ιδέα και να καταλάβουμε, γιατί γίνεται και μεγάλος χαμός αυτό το διάστημα με το retail trading, ποια ήταν ακριβώς η ιδέα.
Αλέξανδρος
Η Moonfare είναι μια πλατφόρμα τεχνολογίας που βοηθάει επενδυτές να φτιάξουν το δικό τους portfolio από private equity funds. Ο λόγος που αυτή η ιδέα είναι δόκιμη στη σημερινή εποχή είναι ότι, απ’ τη μία, λύνουμε βασικά ένα πρόβλημα για δύο διαφορετικούς χρήστες. Το πρόβλημα που λύνουμε για τους επενδυτές είναι ότι τους δίνουμε πρόσβαση σε αυτά τα μεγάλα funds, στα οποία μέχρι πρότινος δεν είχαν πρόσβαση, κυρίως λόγω των υψηλών minimums – όπως ανέφερα πριν 10.000.000, 15.000.000 για μία και μόνο επένδυση. Τα funds τι πρόβλημα είχαν κι έχουν; Το βασικό είναι ότι όλο και μεγαλώνουν και σηκώναν χρήματα από θεσμικούς επενδυτές. Ποιοι είναι οι θεσμικοί επενδυτές; Είναι συνταξιοδοτικά ταμεία, είναι sovereign wealth funds, ασφαλιστικές εταιρείες κ.ο.κ. Αυτοί οι θεσμικοί επενδυτές έχουν 10, 20, 100.000.000 τη φορά που μπορούν να βάλουν σε μια επένδυση. Οπότε ήταν οι κύριοι χρηματοδότες των funds. Όλο και περισσότερο όμως τα funds είδαν ότι θα ήθελαν να έχουν πρόσβαση και στους ιδιώτες επενδυτές. Γιατί; Γιατί ο κύριος λόγος είναι ότι, αν συγκεντρώσεις όλους τους ιδιώτες μαζί, το μέγεθος αυτού του pool είναι όσο μεγάλο και των θεσμικών. Το πρόβλημα όμως είναι ότι είναι πολύ πιο κατακερματισμένοι. Δηλαδή 50.000, 100.000 κ.λπ.
Παναγιώτης
Ποια είναι τα πρώτα βήματα; Έχετε access σίγουρα σε αυτές τις εταιρείες γιατί δουλεύατε σε αυτές, ξέρατε τη στρατηγική τους. Χρειάστηκε να τις πείσετε να σας κάνουν disclose, να σας δώσουν πρόσβαση στα δεδομένα τους, πώς έρχεται αυτή η επικοινωνία;
Αλέξανδρος
Ο τρόπος που αρχίσαμε ήταν κυρίως να εστιάσουμε σε ένα fund, στο οποίο είχαμε πολύ καλή πρόσβαση, και πιστεύαμε ότι ήταν ένα από τα καλύτερα στον κόσμο. Και EQT είχαμε πρόσβαση, εκείνη τη στιγμή σήκωνε χρήματα η ίδια, για μια από τις στρατηγικές της. Και ο τρόπος ο οποίος αρχίσαμε ήταν ότι πήγαμε στην EQT και λέμε «θα σας φέρουμε 10.000.000». Kαι βάλαμε το δικό μας trust και την εμπειρία και το relationship για να μας εμπιστευτούν και να πουν «ΟΚ αυτή η ομάδα που λέγεται Moonfare, που δεν τους ξέρουμε, τους εμπιστευόμαστε ότι θα μας φέρουν 10.000.000. Δώστε τους τα». Και γυρίσαμε με αυτά τα 10, τα allocations δηλαδή, και σαν τρελοί ψάχναμε 4-5 μήνες να βρούμε επενδυτές, πελάτες οι οποίοι θα ήταν διατεθειμένοι να εμπιστευτούν, πάλι, εμάς για να επενδύσουν στην EQT. Και το σημαντικό εκεί είναι ότι εν μέρει δεν είχαμε καμιά πλατφόρμα, ήταν όλο mvp, δηλαδή minimum value product, δηλαδή κάνεις πράγματα χωρίς τη βοήθεια της τεχνολογίας στην αρχή. Και το άλλο πολύ σημαντικό concept είναι αυτό που το έμαθα στο εξωτερικό είναι “do things that don’t scale first”. Και το βασικό εκεί είναι ότι καταλαβαίνεις ακριβώς τι είναι σημαντικό για τον πελάτη και φτιάχνεις τεχνολογία και προϊόντα και υπηρεσίες οι οποίες λύνουν αυτά τα προβλήματα του πελάτη. Και αυτό μπορείς να το ξέρεις μόνο αν είσαι πάρα πολύ κοντά στον εκάστοτε πελάτη στην αρχή.
Παναγιώτης
Ποια είναι τα σημεία εκείνα που λες «έχω κάτι στα χέρια μου αρκετά αξιόλογο»;
Αλέξανδρος
Ένα από τα πρώτα σημάδια, ακούσιο, είναι ένας φίλος μου, ο οποίος μου έστειλε μια παρουσίαση της Credit Suisse, του private banking της Credit Suisse, περίπου 150 σελίδες, που μιλούσε για το private equity και πώς αυτό είναι μια αγορά στην οποία η Credit Suisse είναι πολύ δυνατή και θέλει να συνεχίσει να είναι δυνατή και είχε και τρεις σελίδες αυτή η παρουσίαση, super confidential, τι συμβαίνει στον ανταγωνισμό. Και δύο από αυτές τις σελίδες ήταν αφιερωμένες στη Moonfare, όπου έγραφαν «η Moonfare έχει σηκώσει αυτή τη στιγμή χρήματα για την EQT, έχει σηκώσει για την Carlyle, πάει να σηκώσει για την Warburg Pincus and we need to keep a very close eye at them».
Παναγιώτης
Γιατί σας έβλεπε ανταγωνιστικά η Credit Suisse;
Αλέξανδρος
Γιατί η Credit Suisse όντας ένα private bank έχει από μόνη της πρόσβαση σε αυτά τα μεγάλα funds, όχι σε όλα, σε πολύ λίγα, και σε πολλές φορές μεγαλύτερα ποσά απ’ όσα έχουμε εμείς για τους πελάτες μας, για τους high-net-worth πελάτες της. Η διαφοροποίηση είναι ότι μόνο τα πολύ μεγάλα private banks έχουν πρόσβαση, όπως έχουμε εμείς, σε αυτές τις επενδυτικές ευκαιρίες, σε αυτά τα funds. Αν έχουν πρόσβαση έχουν σε μερικά και όχι σε όλα και η πιο σημαντική διαφορά είναι η τεχνολογία. Δηλαδή αν πάω εγώ να επενδύσω ως πελάτης μιας μεγάλης τράπεζας, πιθανώς η διαδικασία να είναι πολυήμερη: με PDFs, με e-mails, με φωτοτυπίες, με υπογραφές στο χέρι, scans κ.λπ. Οπότε όλη αυτή εμπειρία είναι τελείως διαφορετική μέσω μιας πλατφόρμας όπως είναι η Moonfare.
Παναγιώτης
Θέλεις να μας μιλήσεις λίγο, λοιπόν, για το customer journey, για το πώς είναι ένας high-net-worth individual, ή αργότερα όχι τόσο high-net-worth individual που αποφασίζει να επιλέξει το δικό σας προϊόν. Ποια είναι ακριβώς η εμπειρία;
Αλέξανδρος
Παίρνει 30” για να κάνει εγγραφή στην πλατφόρμα, κι αφού μπει στην πλατφόρμα έχει την ευκαιρία να δει τα funds, τα οποία εκείνη τη στιγμή έχει επιλέξει η Moonfare και τα οποία είναι ανοιχτά για επένδυση. Συνήθως θα δει ένας επενδυτής τέσσερις με πέντε ευκαιρίες ανά πάσα στιγμή (είτε αυτό είναι private equity, είτε venture capital) όλο και περισσότερο η Moonfare αρχίζει και κάνει διαφορετικές στρατηγικές στα private markets. Μπορεί να ρωτήσει ερωτήσεις. Έχουμε μια ομάδα customer success, η οποία βοηθάει με απαντήσεις, με πληροφορίες για τις διάφορες επενδύσεις κι αφότου πάρει την απόφαση ο επενδυτής ότι θέλει να επενδύσει στο εκάστοτε fund γίνεται η εγγραφή. Η Moonfare όλο και περισσότερο (και βλέπουμε αυτή την ανάγκη από τους πελάτες μας) είναι να προσφέρουμε προϊόντα σε διαφορετικά asset classes, είτε αυτό είναι real estate, είτε αυτό είναι infrastructure, είτε είναι venture capital, είτε είναι meet market, είτε είναι large buy out όπως αρχίσαμε. Και όλο και περισσότερο βλέπουμε τη Moonfare να είναι η πλατφόρμα παγκοσμίως, η οποία θα δίνει πρόσβαση στα private markets.
Παναγιώτης
Ποια είναι τα βασικά metrics της εταιρείας σήμερα; Πού βρίσκεστε σε μέγεθος, σε expansion;
Αλέξανδρος
Η Moonfare αυτή τη στιγμή διαχειρίζεται πάνω από 500.000.000 ευρώ σε κεφάλαια υπό διαχείριση. Αυτά τα κεφάλαια έρχονται από ιδιώτες, όπως έχουμε πει, επενδυτές. Πάνω από 1.000 έχουν αυτή τη στιγμή επενδύσει μέσω της Moonfare. Ο καθένας επενδύει κατά μέσο όρο 100.000 με 150.000 ευρώ σε κάθε επένδυση και ο μέσος όρος του portfolio του κάθε επενδυτή που έχουμε σήμερα είναι 500.000 ευρώ. Οπότε μιλάμε σίγουρα για high-net-worths. Όλο και περισσότερο θέλουμε να ανοίξουμε αυτό το κομμάτι σε μικρότερους επενδυτές, αρχίζοντας από 50.000 και πιθανόν και πιο κάτω, κι αυτά τα 500.000.000 assets under management τα έχουμε σηκώσει τα τελευταία τρία χρόνια.
Παναγιώτης
Πολύ σημαντικοί παίχτες στον χώρο. Σίγουρα και το high-net-worth individuals σαν market είναι ένα market που έχει πολλούς διαφορετικούς service providers, αρκετά sophisticated private banks και με πολύ μεγάλη ιστορία. Πώς τους ανταγωνίζεστε και ποια είναι τα σημεία που νομίζεις ότι κερδίζετε;
Αλέξανδρος
Θα σ’ το πω απλά. Εκεί που κερδίζουμε είναι ο συνδυασμός old school και new. Δηλαδή, όταν λέω old school σκέφτομαι ανθρώπους οι οποίοι έχουν εμπειρία, οργανισμοί οι οποίοι είναι πολύ παραδοσιακοί. Αυτό χρειάζεται. Αλλά συγχρόνως συνδυάζουμε αυτό ακριβώς μαζί με νέους ανθρώπους και στην ομάδα, οι οποίοι έχουν ένα affinity για την τεχνολογία, σκέφτονται το προϊόν πρώτα και σκέφτονται τον πελάτη πρώτα. Και νομίζω αυτός ο συνδυασμός, ο οποίος ακούγεται απλός αλλά είναι πολύ περίπλοκος για να μπορέσεις να τον έχεις κάθε μέρα ως DNA κάνει τη διαφορά μεταξύ Moonfare και άλλων παικτών.
Παναγιώτης
Τα χρήματα που έχετε σηκώσει, οι επενδυτές που έχουνε μπει στο cap team, θες να μας μιλήσεις λιγάκι γι’ αυτούς και τι έχουν δει; Ποιο είναι το opportunity που βλέπουν οι ίδιοι;
Αλέξανδρος
Οι επενδυτές που έχουν πάρει equity είναι περίπου 125 άτομα, είναι super angels, θα τους έλεγα. Έχουμε σηκώσει έναν γύρο χρηματοδότησης 28.000.000 ευρώ, ένα series A...
Παναγιώτης
Τα perks του να μιλάτε με πολλούς high-net-worth individuals νομίζω είναι αυτό. Δεν υπάρχει άλλος που να έχει σηκώσει 28.000.000 από super angels.
Αλέξανδρος
Νομίζω ίσως είμαστε η εταιρεία που έχει σηκώσει το μεγαλύτερο ποσό και τους περισσότερους angels, αν εξαιρέσουμε τα crowd funding platforms. Να φανταστείς ένας super angel έχει βάλει περίπου 100.000 με 1.000.000. Σε αυτό το ποσό κυμαίνεται η επένδυση που έχει κάνει στη Moonfare. Κι αρχίσαμε κυρίως από ατύχημα, με την έννοια ότι είχαμε πρόσβαση σε αυτό το κοινό και αρχίσαμε να σηκώνουμε σιγά σιγά. Κι αυτό που είδαμε κατόπιν εορτής ήταν ότι ήταν ένα από τα καλύτερα marketing tools που μπορούσαμε να έχουμε χρησιμοποιήσει. Γιατί αυτοί οι 125, εκτός απ’ ό,τι πίστευαν στην ιδέα, μερικοί από αυτούς έγιναν και πελάτες κι επίσης άρχισαν να λένε και στο δικό τους δίκτυο ότι «κοίτα, είμαι πρωτοπόρος, έχω επενδύσει και σε μια πολύ ωραία, ιδιαίτερη, εταιρεία στον κλάδο μας». Τον κλάδο των επενδύσεων.
Παναγιώτης
Ποια είναι τα πλάνα της Moonfare από εδώ και πέρα. Πού βλέπετε expansion ποια είναι τα opportunities που είναι add up;
Αλέξανδρος
Ένα μεγάλο opportunity είναι να κάνουμε expand σε διαφορετικά asset classes. Δηλαδή ν’ αρχίσουμε να προσφέρουμε λύσεις και προϊόντα στους επενδυτές μας που πιάνουν μεγαλύτερο μέρος του portfolio που θέλουν να χτίσουν. Είτε αυτό είναι real estate, είτε infrastructure κ.λπ. Το δεύτερο μεγάλο στοίχημα για εμάς είναι να δώσουμε σε αυτή την αγορά ένα liquidity. Τι θα πει αυτό; Οι περισσότερες επενδύσεις που γίνονται μέσω της Moonfare είναι δεκαετούς διάρκειας. Και γι’ αυτό ακριβώς είναι για τους high-net-worths. Θα θέλαμε να δώσουμε τη δυνατότητα σε επενδυτές να αγοράζουν και να πουλάνε αφότου έχουν επενδύσει μέσω της Moonfare. Αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα για μας, το οποίο το δουλεύουμε και τον επόμενο χρόνο θα έχουμε κάτι πολύ exciting να ανακοινώσουμε.
Παναγιώτης
Ακούγεται όντως πολύ ενδιαφέρον. Γιατί, όντως, το μεγαλύτερο πρόβλημα νομίζω είναι η έλλειψη ρευστότητας.
Αλέξανδρος
Κι αυτό που θες ν’ αποφύγεις είναι κάποιος να επενδύσει 100.000 και να θέλει σε δυο-τρία χρόνια να πάρει ένα σπίτι και να σου πει «θέλω τις 100.000 μου πίσω» και να μην μπορείς γιατί είναι ήδη επενδυμένες σε επενδύσεις που δεν είναι εύκολο να βγεις. Να δώσω ένα άλλο παράδειγμα, είναι σαν ν’ αγοράζεις ένα σπίτι, όπου για να το πουλήσεις αυτό το σπίτι δεν μπορείς να το κάνεις από τη μια μέρα στην άλλη. Θες έναν μεσίτη, θες να το καθαρίσεις, θες να πάρεις φωτογραφίες. Πόσο μάλλον αν αυτό το σπίτι ανήκει σε πέντε οικογένειες κι όχι σε μία, ή σε έναν ιδιοκτήτη. Καταλαβαίνεις μια από αυτές τις οικογένειες είναι πολύ δύσκολο να πουλήσει το δικό της μερίδιο.
Παναγιώτης
Γεωγραφικά, πέρα από την Ευρώπη, έχετε κάποια πλάνα; Υπάρχει κάποιο σχέδιο;
Αλέξανδρος
Ναι. Η αγορά της Ασίας είναι εξίσου μεγάλη, μη σου πω και μεγαλύτερη από την αγορά της Ευρώπης. Στην Ασία αυτό που βοηθάει πολύ είναι ότι στον μέσο επενδυτή αρέσει πάρα πολύ η έννοια του brand. Δηλαδή θα επενδύσει είτε αυτό λέγεται Gucci, να αγοράσει κάτι, είτε να επενδύσει σε κάτι που λέγεται KKR ή Blackstone. Οπότε δουλεύοντας με μερικά από τα πιο γνωστά funds παγκοσμίως, έχουμε ένα προβάδισμα, αν θες, στο να φέρουμε αυτούς τους επενδυτές από την Ασία στη Moonfare. Και βλέπουμε μια τεράστια αγορά μπροστά μας.
Παναγιώτης
Πέρα από εσένα που είσαι το Greek hook της Moonfare γιατί δεν έχετε ακόμα γραφεία στην Ελλάδα, άλλα μέλη στην ομάδα σας, επενδυτές, είτε δικοί σας επενδυτές, είτε equity επενδυτές, είτε επενδυτές σαν πελάτες σας, υπάρχουν;
Αλέξανδρος
Υπάρχουν και στα δύο τρία που ανέφερες. Έχουμε από την αρχή της ίδρυσης της Moonfare. Έχω έναν συνεργάτη και πολύ φίλο που έχουμε περάσει τα 15-20 χρόνια της ζωής μας μαζί. Δημήτρης Μαγιάκος, ο οποίος αυτή τη στιγμή διευθύνει το Business Development για τη Moonfare. Επίσης ο Αντώνης ο Κοτζιάς, ο οποίος είναι στην ομάδα του Investents. Μιλάει με τα funds, κάνει diligence πριν τα φέρουμε στην πλατφόρμα όπου τρέχει αυτή τη στιγμή μια ομάδα πέντε-έξι ανθρώπων από το Βερολίνο κι όλο και περισσότερο και από την Αθήνα. Και στο επενδυτικό κομμάτι έχουμε σηκώσει χρήματα από δυο-τρία family offices, τα οποία τους βάζω στους ιδιώτες. Κι επίσης από ανθρώπους της αγοράς, είτε του private equity, είτε των επενδύσεων, οι οποίοι είναι Έλληνες και δουλεύουν στο εξωτερικό.
Παναγιώτης
Βλέπεις κάποια ευκαιρία για τη Moonfare να έρθει στην Ελλάδα;
Αλέξανδρος
Βλέπω μεγάλη ευκαιρία στο θέμα των πελατών, είτε να δουλέψουμε με μερικές από τις μεγάλες ελληνικές τράπεζες και family offices τα οποία θα ήθελαν να επενδύσουν και να έχουν πρόσβαση στα funds τα οποία προσφέρουμε και, από την άλλη, και στους ιδιώτες είτε αυτοί είναι επιχειρηματίες, είτε είναι εφοπλιστές. Υπάρχουν δυο-τρεις κλάδοι που θα θέλαμε να επικεντρωθούμε και να τους βοηθήσουμε να έχουν πρόσβαση στα funds.
Παναγιώτης
Θα ήθελες να μας περιγράψεις λίγο τον δικό σου ρόλο στη Moonfare, πώς ξεκίνησε, πώς έχει εξελιχθεί, πώς βλέπεις να είναι στο μέλλον;
Αλέξανδρος
Αυτό που κάναμε στην αρχή, μοιράσαμε λίγο τους ρόλους, κι όπως σου είπα πριν, μπορείς να σκεφτείς εμένα ως πιο νέο, πιο δραστήριο, ενεργητικό που έστησα την ομάδα, έστησα τα πρώτα processes. Και τον Στέφαν, ο οποίος ήταν ο πιο έμπειρος, είχε access, είχε network και είναι αυτό το trust που χρειαζόμαστε, του gray hair, που χρειαζόμαστε για να αρχίσουμε στην αρχή. Αυτή τη στιγμή εγώ είμαι μέλος του διοικητικού συμβουλίου. Μιλάω σε εβδομαδιαία βάση με μέλη της ομάδας. Ο Στέφαν, ο συνέταιρός μου, είναι αυτός που τρέχει την εταιρεία day to day και βάσει της εμπειρίας και της ηλικίας του είναι ο καλύτερος αυτή τη στιγμή (και σε πολλά πράγματα καλύτερος από εμένα) για να βοηθήσει τη Moonfare να κάνει scale στο επόμενο στάδιο της πορείας της. Και δεν σου κρύβω ότι όλο και περισσότερο – πριν σηκώσουμε τον τελευταίο γύρο χρηματοδότησης, σκεφτόμουν ότι εάν συνέχιζα να τρέχω την εταιρεία θα έπρεπε να είμαι για 3-4 χρόνια στο Βερολίνο. Κι αν μη τι άλλο είχε αρχίσει να με γαργαλάει η ιδέα της Ελλάδας (είτε ως βάση είτε ως επόμενης επιχειρηματικής κίνησης) και σίγουρα η πανδημία έκανε όλη τη διαδικασία να επιταχύνει. Οπότε αυτή τη στιγμή περνάω 70% του χρόνου μου στην Ελλάδα, στην Αθήνα, κι ένα 30-40% στο Βερολίνο, Λονδίνο και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.
Παναγιώτης
Βλέπεις potential στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, όπως το βλέπουμε οι υπόλοιποι που είμαστε μέσα και ψάχνουμε ενδεχομένως να πιαστούμε από ελπίδες;
Αλέξανδρος
Εγώ προσωπικά μόλις βγαίνω από τον μήνα του μέλιτος. Δηλαδή, έχω γυρίσει, αυτά που έβλεπα φοβερά έχουν αρχίσει να προσγειώνονται στην πραγματικότητα. Αυτά που έβλεπα τραγικά (από φίλους και από γνωστούς που μου έλεγαν) τα βλέπω πάλι να προσγειώνονται σε μια πραγματικότητα και κάπως είναι το balance, το οποίο μένει, οπότε μπορώ να σου πω ότι σίγουρα βλέπω ευκαιρία. Το ερώτημα είναι το framework, δηλαδή πώς σκεφτόμαστε ως Έλληνες, αυτό το πεδίο δράσης (που λέγαμε πιο πριν) είναι ελληνικό ή είναι παγκόσμιο; Ένα πράγμα που δεν έχουμε εκμεταλλευτεί στο έπακρον, ως Έλληνες, είναι εν μέρει η φυσική μας τοποθεσία, γεωγραφικά. Θα πω κάτι στερεότυπο «μεταξύ Ανατολής και Δύσης» και από πλευράς κουλτούρας αλλά και από πλευράς ασφάλειας. Αν σκεφτείς, η Ελλάδα είναι ασφαλής χώρα. Ως Έλληνες μπορεί να μην το βλέπουμε αυτό, αλλά έχει πολύ χαμηλό δείκτη εγκληματικότητας (της κακιάς εγκληματικότητας). Από την άλλη, ως Έλληνες έχουμε ένα πλεονέκτημα: 1.000.00 Έλληνες ζουν στο εξωτερικό αυτή τη στιγμή. 500.000 περίπου έφυγαν τα τελευταία δέκα χρόνια κι έχεις άλλους 7.000.000, περίπου, ανθρώπους (μέχρι 7) που έχουν ελληνικές ρίζες: είτε πρώτης γενιάς, δεύτερης γενιάς. Και αυτοί οι δύο αριθμοί, είτε ποσοστιαία, είτε σε απόλυτους αριθμούς είναι από τους μεγαλύτερους της Ευρώπης. Μη σου πω και παγκοσμίως. Κι επανέρχομαι στην ερώτησή σου. Δεν πιστεύω ότι κάνουμε αυτό που θα μπορούσαμε και αυτό που δικαιούμαστε για να κάνουμε activate αυτό το network των Ελλήνων του εξωτερικού.
Παναγιώτης
Κλείνουμε κάθε μας συνέντευξη με μία ερώτηση την οποία την κάνουμε σε όλους τους καλεσμένους μας. Τι πιστεύεις ότι κάνει έναν επιχειρηματία outlier;
Αλέξανδρος
Η αλήθεια είναι ότι το νούμερο 1 που μου ήρθε στο μυαλό με το που άκουσα την ερώτηση είναι να μη θεωρείς τον εαυτό σου Οutlier. Στην ΚΚR, να σου δώσω να καταλάβεις, ένα από τα mottos των ιδρυτών ήταν “Arrogance kills”. Κι αυτό είναι κάτι που με δύναμη το ξεχνάς, πολλές φορές. Αυτό λοιπόν είναι το ένα. Το δεύτερο είναι μία νοοτροπία που πάντα βελτιώνεσαι, αυτοβελτίωσης και ερωτήσεων. Αυτό στο εξωτερικό λέγεται “infinite learner” ή “growth mindset”. Αυτά τα δύο θα έλεγα.
Παναγιώτης
Αλέξανδρε, σε ευχαριστούμε πολύ.
Αλέξανδρος
Ευχαριστώ κι εγώ.
Επίλογος-Παναγιώτης Καραμπίνης
Ακούσατε τον Αλέξανδρο Αργυρό, συνιδρυτή της Moonfare. Ευχαριστούμε που ήσασταν μαζί μας σε αυτό το επεισόδιο του Outliers. H παραγωγή έγινε από το The Greek Podcast Project. Για να μη χάσετε κανένα επεισόδιο της σειράς κάντε εγγραφή, subscribe, μέσα από το site μας, στο outliers.gr, ή σε όποια άλλη πλατφόρμα ακούτε τα podcast σας, για να σας έρχονται αυτόματα κάθε εβδομάδα. Εγώ είμαι ο Παναγιώτης Καραμπίνης. Τα λέμε στο επόμενο επεισόδιο.