Episode 1
Season 4
MarineTraffic: The world’s leading ship tracking and maritime intelligence provider
Demitris Memos
CEO, MarineTraffic
"How I compare myself ten years ago to now is night and day. Fortunately, if you open the big black book of business mistakes, I think I've made them all, so I've learned from it."
About the speaker
Demitris Memos is the CEO of MarineTraffic, the world’s leading provider of ship tracking and maritime intelligence. Before that, he co-founded and managed a successful digital agency in Greece for 10 years, named Wow. His professional background also has roles such as IT consultant and Project Manager in large international projects in various sectors, like Health and Aviation. Dimitris shared with us the 15 years story of Marine Traffic, the challenges he faced as CEO, the strategy he has followed with his team, and what's the future of shipping.
Show notes
What makes an entrepreneur outlier?
For sure passion and timing. To not be afraid to get back up from the many times the entrepreneur will fall.
Transcript
Εισαγωγή - Παναγιώτης Καραμπίνης
Σήμερα έχουμε μαζί μας τον Δημήτρη Μέμο, CEO του MarineTraffic, της εταιρείας που ξεκίνησε από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου κι έχει καταλήξει να είναι η νούμερο ένα εφαρμογή εντοπισμού πλέον στον κόσμο. Με τον Δημήτρη, συζητήσαμε μαζί για τα 15 χρόνια πορείας του MarineTraffic, για την ομάδα του αλλά και την στρατηγική που έχει ακολουθήσει αλλά και το μέλλον της ναυτιλίας.
Παναγιώτης Καραμπίνης
Γεια σου, Δημήτρη.
Δημήτρης Μέμος
Καλησπέρα, Παναγιώτη.
Παναγιώτης
Σ’ ευχαριστούμε πολύ που είσαι μαζί μας.
Δημήτρης
Εγώ ευχαριστώ για την πρόσκληση.
Παναγιώτης
Έχει ένα πολύ ενδιαφέρον case η MarineTraffic, αλλά δεν έχουμε γνωριστεί λόγω της MarineTraffic, έχουμε γνωριστεί λίγα χρόνια πριν, με την προηγούμενή σου εταιρεία, τη Wow, σωστά;
Δημήτρης
Σωστά.
Παναγιώτης
Ήσουνα με τον Αργύρη τον Στασινάκη. Θέλεις να μας πεις λίγο το story σου; Γιατί είναι πολύ ενδιαφέρον, και το story είναι πολύ ενδιαφέρον για την MarineTraffic, να το πιάσουμε λίγο από την αρχή του νήματος. Γεννήθηκες στο Λονδίνο.
Δημήτρης
Το 76’.
Παναγιώτης
Το 76'.
Δημήτρης
Είναι πολλά χρόνια πλέον. Γεννήθηκα στο Λονδίνο, σπούδαζαν οι γονείς εκεί. Αλλά...
Παναγιώτης
Έλληνες γονείς.
Δημήτρης
…μεγάλωσα στην Αθήνα.
Παναγιώτης
Σε τι ηλικία ήρθες στην Αθήνα;
Δημήτρης
Πολύ γρήγορα.
Παναγιώτης
Πολύ γρήγορα.
Και μεγάλωσες, είπες... Πήγες σχολείο εδώ.
Δημήτρης
Πήγα σχολείο εδώ και έφυγα πάλι πίσω στο Λονδίνο για πανεπιστήμιο.
Παναγιώτης
Το προπτυχιακό, λοιπόν, το έκανες στο Λονδίνο.
Δημήτρης
Ναι. Ένα πτυχίο έκανα, MEng, σε Electrical Engineering.
Παναγιώτης
Σούπερ. Γιατί; Πώς προέκυψε να το επιλέξεις;
Δημήτρης
Το Imperial... Μάλλον ακολούθησα το βήματα του πατέρα μου, που ήταν κι αυτός εκεί, παρόλο που δεν θυμάμαι να έχει γίνει έτσι, αλλά μάλλον υπήρξε δάκτυλος.
Εκείνη την εποχή… Το πτυχίο ήτανε... Καλή ερώτηση, δεν ξέρω... Νομίζω, λίγο άτοπος απαγωγή.
Παναγιώτης
Ήταν σίγουρα Imperial, γιατί είχε πάει ο μπαμπάς.
Δημήτρης
To Civil Engineering που έκανε ο μπαμπάς δεν μου γέμιζε το μάτι, οπότε το επόμενο σε επίπεδο προοπτικής ήταν κάτι πιο τεχνολογικό.
Παναγιώτης
Δύσκολο; Ήταν δύσκολο;
Δημήτρης
Υποτίθεται ότι είναι δύσκολο. Εντάξει, αν δεν έχεις βάλει στόχο να διαπρέψεις, δεν είναι δύσκολο. Οπότε, το πτυχίο μου το πήρα με 2,1, το οποίο σημαίνει ότι μάλλον είχα περιθώρια να δυσκολευτώ λίγο παραπάνω.
Παναγιώτης
Και μετά πώς;
Δημήτρης
Μετά από λίγους μήνες περισυλλογής, νομίζω δύο ή τρία αποτυχημένα interviews για engineering jobs στην Αγγλία, γύρισα στην Ελλάδα, έκανα τον στρατό μου και αυτό ήταν η τελευταία φορά που άκουσα για engineering. Οπότε, μετά τον στρατό, δούλεψα έναν χρόνο, ουσιαστικά τον μοναδικό χρόνο που έχω δουλέψει σε corporate περιβάλλον, σε μια διαφημιστική στον χώρο του software development, τότε φτιάχναμε εφαρμογές για τα media.
Παναγιώτης
Ναι.
Δημήτρης
Και that was it, από άποψη εργασιακής εμπειρίας... Μετά άρχισαν οι περιπέτειες.
Παναγιώτης
Εκεί προκύπτει και η ιδέα για το πρώτο startup;
Δημήτρης
Λίγο αργότερα. Πρώτα πέρασα από κάποια κύματα, Project Manager και Σύμβουλος Επιχειρήσεων -σε πολλά εισαγωγικά όλα αυτά- ευρωπαϊκά έργα και λοιπά ενδιαφέροντα. Σίγουρα έργα, με ευθύνες above my paygrade και την ηλικία, τα οποία ήτανε πολύ ενδιαφέροντα, αλλά ήταν απλά ένα stepping stone για επόμενα πράγματα.
Παναγιωτής
Κι έφτιαξε, φαντάζομαι, το skill set και όλο αυτό που χρησιμοποιείς.
Δημήτρης
Ήταν ενδιαφέρον κυρίως γιατί, νομίζω τουλάχιστον, ότι κατάλαβα έτσι απ’ έξω απ’ έξω πώς δουλεύει ο κόσμος.
Παναγιώτης
Σωστά.
Δημήτρης
Και, όπως λες, ανέπτυξα κάποια skills, αλλά κυρίως κατάλαβα πώς γυρίζει ο τροχός και από νωρίς μού έφυγαν κάποιες ανασφάλειες σε σχέση με το τι θα μπορούσε να κάνει κάποιος. Λίγο πριν είχαμε ξεκινήσει μια συμβουλευτική εταιρεία. Νομίζω, κράτησε ενάμιση χρόνο, το πολύ... Γρήγορο fail και μετά ξεκινήσαμε τη Wow το 2004, με φίλους.
Παναγιώτης
Με τον Αργύρη.
Δημήτρης
Όχι ακόμα με τον Αργύρη. Με τον Αργύρη κάναμε merge μετά από κάνα δυο χρόνια, τρία, με μια άλλη εταιρεία που είχε ξεκινήσει αυτός, τη C media, που έκανε e-learning. Οπότε, ξεκινήσαμε τη Wow, βασικά, χωρίς κάποιο συγκριμένο πλάνο, και από εκεί ακολούθησαν πολλά ενδιαφέροντα μαθήματα. Τα επόμενα οχτώ χρόνια, νομίζω, είχαμε τα πάνω μας και τα κάτω μας, αναπτύξαμε την εταιρεία, κάναμε ενδιαφέροντα πράγματα.
Παναγιώτης
Κάνατε ένα παιχνίδι, το οποίο ήταν, νομίζω, πάρα πολύ μεγάλη επιτυχία.
Δημήτρης
Είχαμε διάφορες επιτυχίες, ναι.
Παναγιώτης
Ένα παιχνίδι γνώσεων, αν θυμάμαι καλά,
Δημήτρης
Ναι, το παιχνίδι γνώσης ήταν κάποια εποχή… Δεν θυμάμαι. Νομίζω, το ‘08, ‘09, ‘10, κάπου εκεί. Ήτανε το πιο δημοφιλές Facebook...
Παναγιώτης
Παιχνίδι.
Δημήτρης
Game, application, νομίζω, στην Ελλάδα...
Παναγιώτης
Σούπερ.
Δημήτρης
Για αρκετά μεγάλη περίοδο. Θυμάμαι, τότε που δουλεύαμε πάνω στα social και, γενικώς, προσπαθούσαμε να καταλάβουμε κι εμείς την αξία τους και το potential... Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι ανταγωνιζόμασταν τη Lacta για το ποιος έχει τα πιο πολλά likes στο Facebook, που ήταν τα δύο top pages του Facebook στην Ελλάδα τότε.
Παναγιώτης
Άλλο Facebook, έτσι; Είναι ένα άλλο προϊόν τελείως το Facebook τότε.
Δημήτρης
Πλέον ναι, αλλά είναι ενδιαφέρον το πόσο σημαντικά ήταν αυτά που τώρα θεωρούμε vanity metrics και δεν δίνουμε σχεδόν καμία σημασία, την τότε εποχή.
Παναγιώτης
Και ήσασταν, μάλιστα... Σας γνωρίσαμε ως Endeavor τότε και ήσασταν από τα πρώτα accounts που δούλεψα κι εγώ στην Endeavor. Οπότε, το θυμάμαι πολύ καλά το story, και σένα, και τον Αργύρη, και είχαμε δουλέψει αρκετό διάστημα μαζί. Πώς μέσα από τη WoW γνωρίζεις τον Δημήτρη τον Λέκκα;
Δημήτρης
Σωστά, το 2012, πριν 10 χρόνια, γνωριστήκαμε με τον Δημήτρη, ο οποίος πέντε χρόνια νωρίτερα, είχε ξεκινήσει το MarineTraffic. O ίδιος δίδασκε Πληροφορική στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και είχε κι ένα background οικογενειακό στην ναυτιλία, οικογενειακό. Οπότε, τότε πειραματίστηκε με το καινούργιο σύστημα, το AIS, το Automatic Notification System, αυτό που χρησιμοποιούμε και σήμερα για να μαζεύουμε τα δεδομένα για την θέση των πλοίων. Και, ουσιαστικά, δημιούργησε ένα mush-up το οποίο τώρα πλέον ο κόσμος δεν ξέρει τι είναι, αλλά τότε ήταν της μόδας. Ήταν, ουσιαστικά, το overlay πληροφορίας, γεωγραφικής πληροφορίας, ας πούμε, πάνω σε χάρτες, σε Google maps, που ήτανε τότε επίσης φρέσκο. Οπότε, πειραματίστηκε με αυτό και ήταν, ουσιαστικά, η πρώτη φορά που δόθηκε σε large scale ανοιχτή πρόσβαση σε θέσεις της εμπορικής, πλοίων γενικότερα, και της εμπορικής ναυτιλίας συγκεκριμένα στον κόσμο. Οπότε, αυτό πήρε γρήγορα...
Παναγιώτης
Το ξεκινάει περισσότερο σαν χόμπι, σαν μια ενασχόληση δίπλα από τη δουλειά του, χωρίς να έχει κάποιο ιδιαίτερο commercial ενδιαφέρον, ή είχε απ’ την αρχή;
Παναγιώτης
Όχι, σωστά. Στην αρχή, ήτανε περιέργεια και η ικανοποίηση του δημιουργείν. Σιγά σιγά ήρθανε, προφανώς, και οι ιδέες, και οι ανάγκες, και τα επόμενα βήματα.
Παναγιώτης
Ποια ήταν η πρώτη σύνδεση;
Δημήτρης
Ο Δημήτρης είχε φτάσει σε ένα σημείο που είχε κάτι που είχε, προφανώς, αξία στα χέρια του, αλλά δεν είχε το capacity να το πάει παραπέρα. Προσπαθούσε να δει τι εναλλακτικές είχε για τις επιλογές του. Τότε γνωριστήκαμε μέσω ενός κοινού φίλου κι αποφασίσαμε πολύ γρήγορα να το κάνουμε business και να επικεντρωθούμε εκεί. Οπότε, αυτό ήτανε η πρώτη επαφή, ας πούμε. Ουσιαστικά, ήταν μια δοκιμαστική περίοδος που στήσαμε ώστε να δούμε πώς θα πάει η συνεργασία, όπου κάναμε κάποια projects με πελατειακή σχέση με το MarineTraffic, για να δούμε πώς αντιδράει και όλη η ομάδα και τι deliverables φέρνουμε.
Παναγιώτης
Εκείνη η στιγμή, όμως, είναι και μια pivotal στιγμή για εσένα. Έχεις τη δική σου εταιρεία, έχει το δικό της traction και τη δική της κατεύθυνση και αποφασίζεις να αφοσιωθείς πλήρως στο MarineTraffic. Ποια ήταν τα στοιχεία που σε έκαναν να πάρεις αυτήν την απόφαση; Ποιο ήταν το opportunity που είδες;
Δημήτρης
Κοίτα, υπήρχαν δυο-τρεις παράγοντες που μας βοήθησαν να πάμε σε αυτήν την απόφαση σχετικά γρήγορα και αναίμακτα. Πρώτα απ’ όλα, τα δύο-τρία προηγούμενα χρόνια, είχαμε ήδη συνειδητοποιήσει με τον Αργύρη και την ευρύτερη ομάδα της Wow ότι θέλαμε να αναπτύξουμε κάποιο προϊόν που θα μας βοηθήσει να κάνουμε scale. Καταλαβαίναμε ότι τα services και το agency που τρέχαμε τότε είχε ένα ταβάνι και, όπως είναι προφανές, όσο είναι συνδεδεμένα το αποτέλεσμα με το χρόνο που βάζει κανείς στην προσπάθεια, δεν έχει ποτέ ελευθερία... Οπότε, υπήρχε αυτή η συνειδητοποίηση στο πίσω μέρος του μυαλού μας. Έρχεται και το MarineTraffic, όπου σε μένα ήταν προφανές το potential, ήταν ένα ακατέργαστο διαμάντι το οποίο πίστεψα από πολύ νωρίς ότι θα μπορούσαμε να το κάνουμε κάτι. Δεν είχα εικόνα τού τι είναι ακριβώς αυτό το κάτι, αλλά υπήρχε σίγουρα η προοπτική. Και το τρίτο κομμάτι ήταν μια κούραση που είχε χτιστεί τα τελευταία χρόνια με όλη αυτήν την τριβή που έχουνε ζήσει όλοι όσοι είναι στον χώρο των υπηρεσιών με τον πελάτη. Οπότε, ήταν μια πολύ μεγάλη ευκαιρία να βγούμε από αυτή την ιστορία.
Παναγιώτης
Νομίζω ότι είναι πολύ γνωστό το app και όλοι είμαστε exposed, one way or another, στο solution της MarineTraffic. Νομίζω, θα έχει και πολύ ενδιαφέρον να μάθουμε λίγο και πώς λειτουργεί κι από πίσω, πώς καταφέρνετε να έχετε αυτά τα data. Υπήρχε τότε όμως traction, το ‘12, ήδη είχε αρχίσει να γίνεται δημοφιλής αυτή η λύση;
Δημήτρης
Υπήρχε traction. Όπως είπα πριν, ήταν από την αρχή πολύ καινοτόμο σαν προσέγγιση, η ανοιχτή δομή του. Και, όπως είπα, ήταν η μοναδική, ουσιαστικά, ευκαιρία που είχε κάποιος να έχει πρόσβαση άμεσα και δωρεάν στις θέσεις ενός εμπορικού πλοίου, το οποίο μέσα στα χρόνια άρχισε να αλλάζει και τον τρόπο που λειτουργούν τα πράγματα. Υπήρχε πολύ μεγάλη αδιαφάνεια πριν από το MarineTraffic και αντίστοιχες λύσεις που βγήκαν στον αέρα... Και αυτό, ουσιαστικά, είναι και κάτι που μας κάνει κι εμάς περήφανους, ότι έχουμε συνεισφέρει έστω και λίγο στο να φέρουμε διαφάνεια στον χώρο της ναυτιλίας. Οπότε, από τη σκοπιά αυτή, ως η μοναδική πηγή για ανοιχτή πληροφόρηση σε σχέση με τις θέσεις των πλοίων, δημιούργησε ένα πολύ σημαντικό και δυνατό word of mouth, το οποίο μέσα σ’ αυτά τα πέντε χρόνια είχε δώσει ήδη ένα μεγάλο momentum στο awareness για το MarineTraffic...
Παναγιώτης
Διεθνές momentum;
Δημήτρης
Διεθνές, απ’ την αρχή.
Παναγιώτης
Διεθνές, απ’ την αρχή.
Δημήτρης
Αν εξαιρέσουμε ότι η πρώτη κεραία ήταν στη Σύρο και η δεύτερη στη Γλυφάδα, μετά άρχισαν και ξεπετάγονταν σ’ όλο τον κόσμο και θα εξηγήσω πώς δουλεύει, όπως είπαμε μετά. Οπότε, υπήρχε ένα πολύ μεγάλο pool ανθρώπων που χρησιμοποιούσαν το MarineTraffic, αλλά δεν υπήρχε ακόμα business. Ήταν ένα δωρεάν website το οποίο έχει και τα δικά του challenges, που θα μπορούμε να δούμε και μετά. Οπότε, στο διά ταύτα του πώς δουλεύει η υπηρεσία, όπως είπα και πριν, βασιζόμαστε σε ένα σύστημα που, όπως είπα, το λένε AIS. Ουσιαστικά, κάθε εμπορικό πλοίο και άλλες κατηγορίες πλοίων, κυρίως τα μεγαλύτερα, έχουν υποχρέωση να εκπέμπουν τη θέση τους και κάποια άλλη πληροφορία μέσω αυτού του συστήματος που είναι, ουσιαστικά, μια ραδιοεκπομπή... Πώς είναι το VHF, ας πούμε. Ο σκοπός αυτού του συστήματος εξαρχής ήταν η αποφυγή ατυχημάτων στη θάλασσα. Οπότε...
Παναγιώτης
Ασφάλεια.
Δημήτρης
Ασφάλεια στη ναυσιπλοΐα. Και η καινοτομία του MarineTraffic και των αντίστοιχων υπηρεσιών είναι η χρήση αυτής της πληροφορίας για κάτι διαφορετικό over and above, το οποίο δίνει πολύ περισσότερη, διαφορετική αξία στον χρήστη.
Παναγιώτης
Ακριβώς.
Δημήτρης
Οπότε, υπάρχει αυτή η εκπομπή από τα πλοία, η οποία είναι σχεδιασμένη για να ακούνε τα γύρω πλοία στην περιοχή πλεύσης. Και μπορούμε να το σκεφτούμε ότι μια τέτοια εκπομπή έχει ένα range 20, 30, 50, το πολύ, ναυτικά μίλια.
Παναγιώτης
Οκέι.
Δημήτρης
Το οποίο σημαίνει ότι υπάρχει αυτή η πληροφορία εκεί έξω, είναι ανοιχτή η πληροφορία, απλά είναι πολύ δύσκολο να τη μαζέψεις.
Παναγιώτης
Σωστά.
Δημήτρης
Σ’ ένα global επίπεδο, έτσι; Γιατί έχει ένα πολύ μικρό range.
Παναγιώτης
Fragmented, ακριβώς.
Δημήτρης
Οπότε, αυτό που κάνουμε είναι ότι έχουμε στήσει ένα δίκτυο από δέκτες για αυτό το δεδομένο, το οποίο στηρίζεται από εθελοντές. Οπότε, έχουμε αξιοποιήσει το awareness που έχει το MarineTraffic για να κάνουμε attract, να προσελκύσουμε ενδιαφέρον από κόσμο που είναι βασισμένος κάπου στην ακτογραμμή. Έχει ενδεχομένως κάποια σχέση με τη ναυτιλία.
Παναγιώτης
Σωστά.
Δημήτρης
Μπορεί και όχι, όμως. Μπορεί να είναι ραδιοερασιτέχνης, για παράδειγμα. Ο οποίος, μέσα από τη χρήση του MT, μπορεί να δει ότι στη συγκεκριμένη περιοχή δεν υπάρχει κάλυψη, και μέσα από το προϊόν, του έρχεται ένα invitation να κάνει host έναν από τους σταθμούς μας. Οπότε, του στέλνουμε τον σταθμό. Ουσιαστικά, είναι ένας αποκωδικοποιητής σαν το router στο σπίτι και μια κεραία VHF. Τη βάζει στην ταράτσα του ή στο μπαλκόνι του, το συνδέει στο ίντερνετ και έχουμε αμέσως visibility στην περιοχή. Οπότε, έτσι μαζεύουμε πληροφορία απ’ όλο τον κόσμο. Αυτήν τη στιγμή, έχουμε 4.500 τέτοιους σταθμούς σε όλο τον κόσμο.
Παναγιώτης
Ποιο είναι αυτό που περιμένουνε αυτοί οι άνθρωποι από εσάς; Για ποιον λόγο; Το κάνουνε εθελοντικά;
Δημήτρης
Το κάνουν εθελοντικά και, όπως όλοι ξέρουμε, κάνε το καλό και ρίξ’ το στο γιαλό, δεν περιμένουν κάτι. Αλλά, προφανώς, είναι κι ένας τρόπος να συμμετέχουν σε κάτι που βλέπουν ότι έχει αξία. Σε όλους μας αρέσει να συμμετέχουμε. Οπότε, έχουμε χτίσει κι εμείς ένα δυνατό community γύρω απ’ αυτήν την προσφορά και δίνουμε πίσω στην κοινότητα και υπηρεσία αλλά και αναγνώριση, το οποίο είναι και το πιο σημαντικό.
Παναγιώτης
Και νομίζω ότι αυτό το community είναι πολύ δυνατό, ένα πολύ δυνατό στοιχείο για μια εταιρεία. Είναι ίσως ένα competitive advantage. Όσο πιο δυνατό είναι και όσο πιο dense ένα community, τόσο περισσότερα μπορείς να περιμένεις κι από αυτό.
Δημήτρης
Ξεκάθαρα.
Παναγιώτης
Και στο ίδιο το product, ενδεχομένως
Δημήτρης
Εννοείται. Και είναι μέρος τού ποιοι είμαστε, είναι το DNA μας.
Παναγιώτης
Αυτό έχει σκοπό να κάνει κι άλλο scale ή είστε αυτήν τη στιγμή... Η κάλυψη είναι οκέι, και το μόνο που απασχολεί είναι το retention, ενδεχομένως, ή να κρατήσετε αυτόν τον κόσμο να συνεχίσει να σας δίνει;
Δημήτρης
Ποτέ δεν είναι αρκετό. Η ακτογραμμή παγκοσμίως είναι...
Παναγιώτης
Σωστά.
Δημήτρης
…πολύ μεγάλη. Θέλουμε να φτάσουμε σε ένα σημείο που να καλύπτουμε και τον τελευταίο κολπίσκο σ’ όλο τον κόσμο. Οπότε, έχουμε πολλή δουλειά ακόμα.
Παναγιώτης
Στα ανοιχτά νερά, όμως, πώς γίνεται εκεί το στίγμα; Γιατί έχουμε 50 μίλια radius, οπότε δεν ξέρω στην ανοιχτή θάλασσα πώς γίνεται το tracking.
Δημήτρης
Πολύ σωστά. Εκεί αξιοποιούμε δέκτες που είναι πάνω σε δορυφόρους. Είναι, ουσιαστικά, η ίδια τεχνολογία σε δορυφόρους που περιστρέφονται γύρω από τη Γη και συλλέγουν τα data στην ανοιχτή θάλασσα.
Παναγιώτης
Άρα...
Δημήτρης
Οπότε, τα μαζεύουμε όλα αυτά, κι από εκεί προκύπτει μια πραγματικά παγκόσμια κάλυψη.
Παναγιώτης
Σούπερ. Οπότε, going forward, ίσως είναι και ένα community το οποίο με την εξέλιξη της τεχνολογίας και της δορυφορικής κάλυψης να μην το χρειάζεστε και στο μέλλον;
Δημήτρης
Θα το χρειαζόμαστε και στο μέλλον. Θα μπούμε σε πολύ τεχνικά τώρα, αλλά ουσιαστικά είναι δύο complementary τρόποι να συλλέγεται η πληροφορία. Χρειάζονται και τα δύο.
Παναγιώτης
Πάντως, από μόνο του αυτό είναι εντυπωσιακό. Δηλαδή, το νούμερο ένα business, το νούμερο ένα solution στον κόσμο by far. Και την ίδια στιγμή, είναι μια ελληνική εταιρεία η οποία κατάφερε να πείσει τέσσερις-τεσσερισήμισι χιλιάδες ανθρώπους να πάρουν πομπούς και να συμμετέχουν σαν community στην ανάπτυξη του...
Δημήτρης
Δικτύου, ναι.
Παναγιώτης
…του δικτύου. Αυτό είναι από μόνο του εκπληκτικό.
Δημήτρης
Σίγουρα. Και είναι δύσκολο, έχει πάρει δεκαπέντε χρόνια.
Παναγιώτης
Ακριβώς.
Δημήτρης
Προφανώς, όπως είπα, είναι ένα σημαντικό asset για την εταιρεία. Επενδύουμε πολύ σε αυτήν την κατεύθυνση και νομίζω ότι έχει να κάνει και με το focus από την αρχή, όπου ουσιαστικά δίνουμε προτεραιότητα στο value που θα δώσουμε στους γύρω μας, είτε είναι το community αυτό είτε οι χρήστες, οι πελάτες μας. Και δίνουμε δεύτερο λόγο στα actual αποτελέσματα, profitability της εταιρείας και τα λοιπά. Θεωρούμε ότι δίνεις value, και τα υπόλοιπα θα ακολουθήσουν.
Παναγιώτης
Φυσικά.
Δημήτρης
Οπότε, νομίζω, όλα αυτά βοηθάνε στο να δημιουργήσουμε μια πλατφόρμα που ενισχύει αυτήν την αίσθηση του community.
Παναγιώτης
Υπάρχει και μια πορεία δεκαπέντε χρόνων, η οποία έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να την δούμε λιγάκι. Γιατί είναι μια εταιρεία η οποία είναι bootstrapped καταρχάς, δεν έχετε σηκώσει χρήματα. Είναι μια εταιρεία που χτίστηκε σιγά σιγά, με πολλή μεθοδικότητα και προσοχή. Και νομίζω ότι και τα τελευταία χρόνια έχετε μπει και σε μια διαδικασία transformation, να χτιστούν καλύτερες δομές, να είναι πιο scalable και πιο professional τα πράγματα απ’ ό,τι ένα startup στην αρχική του φάση. Και σίγουρα έχει μεγαλώσει και πάρα πολύ και το traction σας. Έχετε revenues ισχυρά, growth ισχυρό. Θα ήθελα να πάμε λίγο σε αυτό το κομμάτι. Καταρχάς, μια ερώτηση που προκύπτει είναι commercially αυτό πώς χρησιμοποιείται. Έχουμε φτιάξει, λοιπόν, ένα σύστημα το οποίο εντοπίζει το στίγμα πλοίων live και δίνει μια πληροφορία η οποία δεν υπήρχε... Δεν ξέραμε πού πάνε τα πλοία, δεν ξέραμε πότε καθυστερούν, την κατεύθυνσή τους, είχαμε πολλές άγνωστες παραμέτρους... Πώς χρησιμοποιείται αυτό commercially πέρα από το... Και θα ήθελα να μας πεις λίγο και κάποιες fun χρήσεις, αλλά πώς commercially χρησιμοποιείται αυτό;
Δημήτρης
Κοίτα, ξεκινώντας από τη θέση του πλοίου, μαζεύουμε όλη την global πληροφορία, τη συνθέτουμε με άλλα data sets, όπως γεωγραφίες των λιμανιών, για παράδειγμα, τις οποίες τις αναπτύσσουμε πάλι inhouse, καταγράφουμε τα αγγυροβόλια, όλα τα σημαντικά σημεία στον πλανήτη που μπορεί να έχουν κάποιο νόημα να καταγραφούν, μαζί με τον καιρό, με δεδομένα για τα πλοία, για την ιδιοκτησία των πλοίων και λοιπά και λοιπά. Και απ’ όλη αυτήν την πληροφορία βγαίνουνε analytics τα οποία είναι πολύ χρήσιμα για διαφορετικά...
Παναγιώτης
Customer…
Δημήτρης
Για διαφορετικές περσόνες. Οπότε, δημιουργούμε πληροφορία κι εργαλεία για να κάνουμε τη ζωή όλων όσων εργάζονται στη ναυτιλία, στην ευρύτερη ναυτιλία, πιο εύκολη και αποδοτική. Οπότε, για παράδειγμα, έχουμε πλοιοκτήτες, operators κάποιων στόλων οι οποίοι χρησιμοποιούν τα δεδομένα μας για να έχουν καλύτερο visibility στον δικό τους στόλο, για να μπορούν να διαχειρίζονται καλύτερα και πιο αποδοτικά τον δικό τους στόλο, αλλά για να έχουν και εικόνα για το situational awareness γύρω από τα δικά τους πλοία. Έχουμε τους ναυλωτές, οι οποίοι παρακολουθούν την πορεία του ναύλου και, ουσιαστικά, ενημερώνονται για τον χρόνο αύξησης.
Παναγιώτης
Σωστά.
Δημήτρης
Όπου εκεί αξιοποιούμε την πληροφορία που έχουμε, βάζουμε και λίγο predictive analytic από πάνω.
Παναγιώτης
Αλγόριθμο.
Δημήτρης
Και βγαίνει ένα ωραίο ETA. Οπότε, αυτό είναι, ουσιαστικά, και το Holy Grail στη ναυτιλία. Όλοι ενδιαφέρονται για το πότε θα φτάσει το πλοίο στο συγκεκριμένο λιμάνι.
Παναγιώτης
Ακριβώς.
Δημήτρης
Οπότε, εκεί κάνουμε πολλή δουλειά και αντίστοιχα σε άλλα segments, στα λιμάνια, brokers, governments. Όπου και να γυρίσεις στο ευρύτερο οικοσύστημα, υπάρχει ανάγκη για τη γνώση, για το πού βρίσκεται το πλοίο, το εμπόρευμα, οι άνθρωποι πάνω στο πλοίο. Όπως οι suppliers, για παράδειγμα. Μιλάμε για εκατομμύρια χρήστες, πελάτες ή δυνητικούς πελάτες σε όλο τον κόσμο που ενδιαφέρονται να προμηθεύσουν με κάτι ένα πλοίο...
Παναγιώτης
Φυσικά.
Δημήτρης
Και να κάνουν optimize το δικό τους supply chain και ούτω καθ’ εξής. Οπότε, υπάρχουν πάρα πολλά use cases και όλοι αυτοί αγοράζουν, είτε υπηρεσία στο marinetraffic.com είτε αγοράζουν δεδομένα και, αντίστοιχα, τα αξιοποιούν στις δικές τους εφαρμογές.
Παναγιώτης
Άρα υπάρχουν κάποια... Τα products σας είναι με subscription; Μίλησέ μας λίγο για το product switch σας.
Δημήτρης
Ναι, είμαστε ένα software service. Ένα freemium software service. Οπότε, μεγάλο μέρος του προϊόντος μας είναι δωρεάν… in line με αυτά που είπαμε πριν, του DNA της κοινότητας και τα λοιπά. Και το υπόλοιπο προϊόν το δίνουμε με κάποια συνδρομή, είτε, όπως είπα, στο site είτε συνδρομή στα δεδομένα. Οπότε, οι πελάτες πληρώνουν ένα μηνιαίο fee ή ετήσιο και παίρνουνε το value που χρειάζονται. Το οποίο έχει και πολλά benefits σε business επίπεδο, πολύ predictability στο growth και μας βοηθάει και εμάς να επενδύσουμε πολύ περισσότερο σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις.
Παναγιώτης
Έχουν υπάρξει χρήσεις ή input από το community το οποίο έχει βελτιώσει το προϊόν το ίδιο ή είναι μια χρήση που σας έχει εκπλήξει, έχει ανοίξει καινούργια possibilities;
Δημήτρης
Συνέχεια παίρνουμε feedback από το community και από τους χρήστες μας. Είναι, όπως είπαμε, πολύ σημαντικό asset. Γιατί, πρώτα απ’ όλα, το community δεν είναι μόνο οι διαχειριστές των σταθμών... Φωτογράφοι... Έχουμε αυτήν τη στιγμή, τώρα θα πω λάθος νούμερο μάλλον, αλλά περίπου τρία εκατομμύρια φωτογραφίες πλοίων στην πλατφόρμα, τα οποία είναι crowdsourced. Και μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες φωτογράφους, οι οποίοι συνεισφέρουν μ’ αυτόν τον τρόπο. Έχουμε άλλους πολλούς χρήστες οι οποίοι διορθώνουν τα δεδομένα μας. Οπότε, μπορεί να διορθώσουν κάποιο route, predictive route ενός πλοίου. Μπορεί να διορθώσουν κάποια στοιχεία για το συγκεκριμένο πλοίο. Όλα αυτά έχουν ένα προφανώς compounding θετικό effect...
Παναγιώτης
Φυσικά.
Δημήτρης
Και δημιουργούνε και αυτή την αίσθηση του ανήκειν και, κατ’ επέκταση, του word of mouth.
Παναγιώτης
Θα ήθελα να δούμε λίγο και την πορεία της εταιρείας. Είστε μια εταιρεία η οποία είστε bootstrapped, και έχουν περάσει πολλά χρόνια αναπτύσσοντας το προϊόν. Σίγουρα υπήρξαν πολλές ιδέες πώς κάνουμε commercialize ένα τέτοιο solution. Θα ήθελες να μας πεις λιγάκι ποια είναι τα βασικά milestones; Ποιες ήταν οι βασικές στιγμές μέσα στην πορεία που τις θεωρείς ότι ήταν χρήσιμες;
Δημήτρης
Είναι πάρα πολλές, αλλά δεν είναι πάρα πολύ μεγάλες οι στιγμές αυτές θα έλεγα. Μιλάμε για δεκαπέντε χρόνια πολύ σκληρής δουλειάς από διαφορετικούς ανθρώπους μες στην πορεία, τα οποία έχουν χτίσει σιγά σιγά αυτό που έχουμε φτιάξει σήμερα.
Παναγιώτης
Βλέπει κανείς στην πλατφόρμα σας όχι μόνο εμπορικά πλοία, βλέπει κι άλλο ID πλοίων. Ποια είναι τα επόμενα βήματα; Σκοπεύεις να σηκώσεις κάποια χρήματα; Ποιο είναι το growth path από δω και πέρα;
Δημήτρης
Πρώτα απ’ όλα, έχουμε μάθει πλέον τα δύο-τρία τελευταία χρόνια να μην κάνουμε σχέδια. Οπότε, αυτήν τη στιγμή, συνεχίζουμε κι εξελίσσουμε την πλατφόρμα, συνεχώς αναπτύσσουμε νέες υπηρεσίες και λύσεις. Έχουμε ένα vision που φέρνει το MarineTraffic στο κέντρο της παγκόσμιας ναυτιλίας, ως το focal point, με την πληροφορία και τα εργαλεία που κάνουν όλη τη ναυτιλία πιο αποδοτική, το οποίο προϋποθέτει διάφορα πράγματα και πάνω σ’ αυτά δουλεύουμε, έτσι; Στο να δημιουργήσουμε πιο πολλή αξία για τα customer groups που θεωρούμε ότι έχουν προτεραιότητα, το να συνδέσουμε αυτούς τους χρήστες μεταξύ τους ώστε να μπορούν να δουλεύουν πιο αποδοτικά και τα λοιπά. Οπότε, αυτό δεν θα σταματήσει σε επίπεδο product value και customer value. Τώρα, από κει και πέρα, το αν θα σηκώσουμε κεφάλαια για να το κάνουμε πιο γρήγορα ή όχι είναι πάντα στο ραντάρ μας. Είναι μια μεγάλη απόφαση, προφανώς, γιατί αυτό θα αλλάξει αρκετά πράγματα στον τρόπο που δουλεύουμε.
Παναγιώτης
Είστε πλέον 190 άτομα, έχετε γραφεία σε τρεις χώρες, είναι αρκετά μεγάλο αυτό που έχετε χτίσει και φαντάζομαι ότι κι εκεί έχει ένα δικό σου personal path προς την ανάπτυξη. Πώς συγκρίνεις τον εαυτό σου σαν CEO και ποια είναι η κουλτούρα η οποία χτίζεις; Στην οποία, απ’ ό,τι καταλαβαίνω, στηρίζεται πολύ μεγάλο κομμάτι της επιτυχίας της MarineTraffic.
Δημήτρης
Σίγουρα δίνουμε πολύ βάρος στην κουλτούρα της εταιρείας και στον τρόπο που δουλεύουμε και στο πώς συνεργαζόμαστε. Το αν αυτό είναι επιτυχημένο ή όχι θα το δείξει η ιστορία. Προς το παρόν, νομίζω, είμαστε σε μια καλή πορεία. Όλο αυτό, επίσης, καταλαβαίνεις ότι έχει έρθει μες στα χρόνια. Μέσα από μια πορεία εξέλιξης και των ίδιων... Εμάς κι εμένα προσωπικά, που έχω αλλάξει... Άμα δεις πώς συγκρίνω τον εαυτό μου πριν δέκα χρόνια με τώρα, είναι μέρα με την νύχτα. Ευτυχώς, αν ανοίξεις τη μεγάλη μαύρη βίβλο των επιχειρηματικών λαθών, νομίζω, τα έχω κάνει όλα, οπότε έχω μάθει απ’ αυτό. Και παλιότερα, με τη WoW σε πολύ μεγάλο βαθμό, και με το MarineTraffic. Από πού να ξεκινήσω... Έχουμε ξεκινήσει εταιρεία χωρίς να ξέρουμε τι θέλουμε να κάνουμε, χωρίς να έχουμε κανένα πλάνο. Δουλεύουμε για χρόνια χωρίς να μετράμε το αποτέλεσμα και να μην ξέρουμε αν πάμε καλά ή όχι. Έχω προσλάβει πολύ γρήγορα πολύ κόσμο, έχω απολύσει πολύ αργά πολύ κόσμο. Ό,τι λάθος υπάρχει στα βιβλία το έχω κάνει κι, ευτυχώς, ήταν ένα μάθημα το οποίο δεν μου έχει κοστίσει πάρα πολύ απ’ ό,τι φαίνεται.
Παναγιώτης
Ίσα ίσα, παράσημα θα πω ότι είναι.
Δημήτρης
Σίγουρα βοηθάει στο αν το καταλαβαίνει κανείς και βελτιώνεται την επόμενη φορά. Οπότε, μέσα απ’ αυτήν την πορεία, έχω εξελιχθεί κι εγώ πολύ και, αντίστοιχα, έχουμε πολύ κόσμο ο οποίος ήταν όλα αυτά τα χρόνια... Εντάξει, προφανώς, προσλαμβάνουμε συνέχεια, οπότε έχουμε κόσμο μέσα απ’ όλη την πορεία της εταιρείας, αλλά προσπαθούμε να εξελισσόμαστε σαν ομάδα. Και αυτό έχει χτίσει και την κουλτούρα του MarineTraffic όπως είναι σήμερα. Βασιζόμαστε πολύ στην προσωπική ευθύνη και, αντίστοιχα, την ελευθερία στις κινήσεις μέσα στην εταιρεία για τον καθένα και στον πειραματισμό. Και μας νοιάζει... Caring είναι και ένα core value του MarineTraffic, οπότε αυτό νομίζω ότι φαίνεται και στο πώς λειτουργούμε.
Παναγιώτης
Χτίζοντας, φέρνοντας αυτό το transformation, έχω διαβάσει και κάποιες συνεντεύξεις σου που λες ότι αν κάνω transition από ένας micromanager σε έναν CEO και προσπαθώ να χτίσω μια εταιρεία η οποία να έχει δομές, να έχει processes, τα οποία να μην απαιτούν από εμένα να ασχολούμαι με το καθετί. Και είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι ένα story που απασχολεί όλους τους entrepreneurs αυτήν τη στιγμή, σε οποιοδήποτε βήμα κι αν είναι, γιατί νομίζω ότι κάθε φορά που έχεις ένα επόμενο, μια επόμενη φάση. Ένα επόμενο growth stage προϋποθέτει το ίδιο ακριβώς μοντέλο transformation... Πρέπει να κάνεις transform συνεχώς την εταιρεία σου, την ομάδα σου, τις δομές σου.
Δημήτρης
Και τον εαυτό σου.
Παναγιώτης
Και τον εαυτό σου, ακριβώς. Υπάρχουνε κάποιες βασικές συμβουλές που έχεις να δώσεις ως προς τους entrepreneurs σε όλη αυτήν την πορεία που ακολουθείς;
Δημήτρης
Συμβουλές, σίγουρα όχι. Ποιος είμαι εγώ να δώσω συμβουλές; Μαθήματα που έχω πάρει εγώ από τα δικά μου λάθη, σίγουρα πολλά. Με το micromanagement... Σίγουρα έχω υπάρξει φανταστικός micromanager, πολύ καλός... Και το μάθημα από αυτό είναι ότι όσο μεγαλώνει το αντικείμενο και το scope αυτών που πρέπει να κάνω, παρ’ όλο που μπορώ να κάνω τα πάντα καλύτερα από τους άλλους, δεν μπορώ να κάνω χίλια πράγματα παράλληλα καλύτερα απ’ τους άλλους. Οπότε, εκεί μου πήρε κάποιον καιρό να κάνω compromise σε κάποια πράγματα που θεωρούσα εγώ σημαντικά, που εντέλει μάλλον δεν είναι. Και να δώσω χώρο, ελευθερία σε άλλους, να τους εμπιστευτώ και να τους αφήσω. Τελικά, προφανώς, δούλεψε καλύτερα απ’ το να τα κάνω μόνος μου. Όπως είπες πριν, ο στόχος μου είναι να μη χρειάζομαι και σε πολύ μεγάλο βαθμό σε κάποια από τα πράγματα τα οποία λειτουργούμε, ισχύει. Οπότε, είμαι διακοσμητικός, και αυτό το θεωρώ επιτυχία.
Παναγιώτης
Φυσικά.
Δημήτρης
Κι αυτό προσπαθώ να βοηθήσω και την ομάδα μου να κάνει με τις δικές της ομάδες. Γιατί αυτό προϋποθέτει ότι δίνεις χώρο και στους υπόλοιπους να εξελιχθούν.
Παναγιώτης
Έχει υπάρξει κάτι που έχει βοηθήσει αρκετά ή incrementally από οτιδήποτε άλλο; Κάποιοι μας λένε ότι «άνοιξα το board μου σε πολλούς, σε πολύ critical σημεία σε externals και μεγάλωσα το board of directors μου, advisory boards, coaching...». Πολλοί βάλανε coaching στο C level executive team. Υπάρχει κάτι το οποίο εσύ έχεις δει ότι αποδίδει αρκετά;
Δημήτρης
Νομίζω ότι όλα καταλήγουν στους ανθρώπους, στην ομάδα. Οπότε, οτιδήποτε επέλεγα, ας πούμε, σαν σημαντικό θα ήταν γύρω απ’ αυτό.
Παναγιώτης
Σωστά.
Δημήτρης
Και, τελικά, έχει να κάνει με την επιλογή των ανθρώπων από την αρχή, προφανώς. Αν ο καθένας στην ομάδα έχει ανοιχτό μυαλό, έχει ένα growth mindset και του δίνεις τα εργαλεία για να εξελιχθεί, δεν υπάρχει κάτι άλλο που μπορεί να ζητήσει κανείς από την ομάδα του. Όλα τα υπόλοιπα, τα skills και το expertise θα έρθουν. Αρκεί να υπάρχει και χρόνος, έτσι; Προφανώς. Οπότε, εκεί έρχεται και η πορεία των πολλών ετών που έχουμε πίσω μας, το οποίο είναι και το benefit, αν θέλεις, του bootstrapping.
Παναγιώτης
Έχετε ανοίξει σε άλλες δύο χώρες γραφεία. Θα ήθελα να μας πεις λιγάκι... Είναι challenging να διαχειρίζεσαι ένα workforce το οποίο είναι σε πολλά σημεία πλέον; Και όσο και πιο remote πάμε, τόσο πιο μεγάλο θέμα είναι αυτό, τόσο πιο επίκαιρο... Επίκαιρη ερώτηση είναι αυτή. Και πώς διαλέγετε τις χώρες, πώς διαλέγετε τα γραφεία, πού ανοίγετε γραφεία;
Δημήτρης
Πρώτα απ’ όλα, το να έχουμε γραφεία σε άλλες χώρες είναι passé. Πλέον δεν τα μετράμε τα γραφεία. Έχουμε, όμως, μέλη της ομάδας μας, νομίζω, σε 15 χώρες αυτήν τη στιγμή. Οι περισσότεροι, όπως φαντάζεσαι, δουλεύουνε remotely... Δουλεύουμε remotely. Κι εγώ στο γραφείο πάω μία φορά την εβδομάδα αυτήν την εποχή. Και το global της υπόθεσης είναι exciting. Σίγουρα έχει τα challenges, εννοείται, αλλά είναι exciting, γιατί μας δίνει τόσο μεγάλη προοπτική στο growth της ομάδας και access to talent, που ειδικά για συγκεκριμένα functions, δεν θα είχαμε στην Αθήνα, ας πούμε, το οποίο δεν θα το άλλαζα με τίποτα.
Παναγιώτης
Σωστά.
Δημήτρης
Εννοείται ότι έχει τη δυσκολία της επικοινωνίας, τα ταξίδια, ο συντονισμός, αριστερά-δεξιά, αλλά από το να ήμασταν όλοι εδώ και να έπρεπε να ήμασταν όλοι εδώ, ας πούμε... Οπότε, ό,τι hiring κάνουμε, αν δεν το βρούμε στην Αθήνα, δεν παίρνουμε κανέναν.
Παναγιώτης
Ακριβώς.
Δημήτρης
Δημιουργεί τέτοια limitations, που θα μας είχε επηρεάσει σίγουρα στο business.
Παναγιώτης
Μιλάς πολύ για την ανάγκη διαφάνειας στη ναυτιλία και θα ήθελα να ακούσουμε το σκεπτικό εδώ. Για ποιον λόγο πιστεύεις ότι η διαφάνεια είναι σημαντική και πώς πιστεύεις ότι βοηθάτε τη ναυτιλία να προχωρήσει μπροστά;
Δημήτρης
Κοίτα, πρώτα απ’ όλα, νομίζω ότι συμφωνούμε ότι η διαφάνεια είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αποδοτικότητα.
Παναγιώτης
Φυσικά.
Δημήτρης
Αν έχεις πρόσβαση στην πληροφορία, μπορείς να πάρεις καλύτερες αποφάσεις και να αποφύγεις όλους τους ενδιάμεσους που μπορεί να στρεβλώσουνε την εικόνα. Οπότε, πάνω σ’ αυτό το premise δουλεύουμε και προσπαθούμε να φέρουμε τη σωστή πληροφορία σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Να την κάνουμε διαθέσιμη.
Παναγιώτης
Ανοιχτή, ακριβώς.
Δημήτρης
Widely accessible. Οπότε, αυτό είναι το θεωρητικό υπόβαθρο του concept. Από εκεί και πέρα, στη ναυτιλία συγκεκριμένα, όπως είπαμε και πριν, παραδοσιακά η ναυτιλία είναι ένας χώρος που βασίζεται στην ασύμμετρη πληροφόρηση, άρα στην αδιαφάνεια, το οποίο έχει τα θετικά του για τους συγκεκριμένους παίκτες που αξιοποιούν αυτήν την ασυμμετρία, αλλά overall αν το δεις σαν ένα σύστημα, χάνει.
Παναγιώτης
Dysfunctional.
Δημήτρης
Οπότε εκεί επικεντρωνόμαστε, να βοηθήσουμε να γίνει διαθέσιμη η σωστή πληροφορία στον ευρύ ενδιαφερόμενο κόσμο.
Παναγιώτης
Υπάρχει η άποψή σου για τον χώρο της ναυτιλίας, το appetite, η όρεξη που έχουν για innovation, το openness ή πόσο γρήγορα απορροφούν καινούριες ιδέες. Ποια είναι η άποψή σου και τι βλέπεις για το μέλλον;
Δημήτρης
Κοίτα, πρώτα απ’ όλα, δηλώνω άσχετος. Για τη ναυτιλία, με βοηθάει αυτό ώστε να δικαιολογούνται όλα τα σχετικά που θα πω. Από τη δική μου εμπειρία, λοιπόν, απ’ τον χώρο, βλέπω μια αρχική αποστασιοποίηση και άρνηση στην αποδοχή της τεχνολογίας. Έχει αντικατασταθεί πλέον από μια ανάγκη για επιτάχυνση κι ένα FOMO επίσης, το οποίο είναι προφανές και στη δική μας δουλειά αλλά και σε αντίστοιχες υπηρεσίες που βλέπω πως γίνονται αποδεκτές γύρω γύρω. Τώρα, η ναυτιλία έχει διάφορα segments. Έτσι, τώρα όταν εμείς μιλάμε για ναυτιλία στην Ελλάδα, έχουμε στο μυαλό μας τον πλοιοκτήτη κυρίως. Όπου ισχύει σε μεγάλο βαθμό αυτό που είπα πριν. Αλλά, επίσης, αν δεις, ας πούμε, το supply chain σαν ένα κύκλο γύρω από τον πλοιοκτήτη από το πλοίο, πλέον μιλάμε για διαφορετικό mindset. Πρώτα απ’ όλα, μια πολύ μεγαλύτερη αγορά, αναγκαστικά πιο προηγμένη. Και πάλι, όχι απαραίτητα προηγμένη, αλλά υπάρχουνε κάποια segments που είναι πολύ μπροστά και έχουν αποδεχτεί κι έχουν αξιοποιήσει δεδομένα κτλ. Οπότε, νομίζω ότι είμαστε στην αρχή ενός, δεν θα πω exponential, αλλά σίγουρα...
Παναγιώτης
Growing.
Δημήτρης
Growing appetite για τεχνολογία και δεδομένα. Κάποιοι έχουν φάει τα μούτρα τους, γιατί έχουνε πέσει πολύ γρήγορα και δεν έχουν καταφέρει να πάρουν αξία, αλλά στον δεύτερο κύκλο φαίνεται ότι υπάρχει αποτέλεσμα. Οπότε, θεωρώ ότι υπάρχει πολύ μέλλον, μιλάμε για μια τεράστια αγορά.
Παναγιώτης
Φυσικά.
Δημήτρης
Μια πολύ slow moving αγορά, όπου υπάρχει μεγάλο περιθώριο για disruption, ενδεχομένως, κάποιων πραγμάτων, αλλά σίγουρα βελτίωση του τρόπου που λειτουργεί.
Παναγιώτης
Μια αγορά σε πολύ ισχυρή ανάπτυξη αυτό το διάστημα, σε κάποια segments...
Δημήτρης
Σίγουρα αναπτύσσεται. Έχει τα πάνω και τα κάτω η ναυτιλία πάντα.
Παναγιώτης
Είναι η ισχυρή ελληνική ναυτιλία πλεονέκτημα για την τεχνολογία, για το ελληνικό Tech οικοσύστημα; Ship Tech, Marine Tech;
Δημήτρης
Σίγουρα. Η εγγύτητα στον χώρο, πάλι μιλώντας για τους Έλληνες πλοιοκτήτες, βοηθάει πολύ στο άμεσο feedback σε, ενδεχομένως, κάποια proof of concept τα οποία μπορούμε να τρέξουμε με κάποιους πλοιοκτήτες χωρίς πολλά πολλά. Όπως, αντίστοιχα, βοηθάνε και οι Νορβηγοί πλοιοκτήτες τους Νορβηγούς service providers και ούτω καθ’ εξής. Αλλά έχουμε την τύχη να έχουμε μεγάλη συγκέντρωση εταιρειών στον Πειραιά, ας πούμε, ή στην ευρύτερη Αττική, τέλος πάντων, που μας δίνει ένα πλεονέκτημα.
Παναγιώτης
Κι έχουμε και κάποια αρκετά καλά Marine tech και tech startups.
Δημήτρης
Βέβαια.
Παναγιώτης
Έχει αρχίσει να αναπτύσσεται αρκετά έντονα αυτό στην Ελλάδα.
Δημήτρης
Τα τελευταία χρόνια, έχει υπάρξει μεγάλη επένδυση σε αυτήν την κατεύθυνση και υπάρχουν πολλές καλές προσπάθειες, ναι.
Παναγιώτης
Νομίζω, και ως οι leaders αυτού του χώρου είστε connected; Σκέφτεστε ότι ίσως έχει νόημα οι founders να είσαστε πιο κοντά; Να συνεργάζεστε;
Δημήτρης
Ήδη υπάρχει αρκετά καλή επικοινωνία, νομίζω. Προφανώς, με συγκεκριμένους περισσότερο κι άλλους λιγότερο, ας πούμε, αλλά νομίζω ότι στο high level υπάρχει συνεργασία και θέληση για συνεργασία. Τώρα, αν υπονοείς ότι πρέπει να δημιουργηθεί ένα cluster για Maritime Technology, θα μπορούσε να είναι χρήσιμο, αλλά νομίζω ότι, επί της ουσίας, υπάρχει.
Παναγιώτης
Σωστά. Η κατάσταση στην ελληνική οικονομία και το ελληνικό tech οικοσύστημα... Πώς την αξιολογείς και ποια είναι τα επόμενα βήματα τα οποία θα ήθελες να δεις;
Δημήτρης
Σίγουρα growth πάλι. Είμαι πολύ χαρούμενος με αυτό που βλέπω γύρω μας τα τελευταία χρόνια, υπάρχει άνθηση και ιδεών και...
Παναγιώτης
Πράξεων.
Δημήτρης
Και πράξεων σίγουρα και κεφαλαίων, τα οποία όλα αυτά συνδέονται... Το οποίο έχει φέρει ένα πολύ φρέσκο perspective στην αγορά. Οπότε, αυτό μας επηρεάζει όλους όσους είμαστε μέσα σε αυτό το οικοσύστημα, και με τα θετικά του και με τα αρνητικά του. Τα θετικά είναι ότι υπάρχει ένα momentum, υπάρχει κι ένα ψυχολογικό boost, υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν ξεκινήσει να χτίζουν εμπειρίες. Από την άλλη, έχει αυξηθεί πολύ και ο ανταγωνισμός σε σχέση με το talent...
Παναγιώτης
Talent.
Δημήτρης
Αλλά αυτό είναι πλέον λόγω και του Covid και των καλών που άφησε πίσω. Είναι πλέον global, οπότε έχει πάρει άλλη διάσταση ήδη.
Παναγιώτης
Μιλάτε και πολύ και για brain regain σαν εταιρεία και το ‘χω δει να είναι ένα mission, μια διάθεση που έχετε να φέρετε Έλληνες από το εξωτερικό στην Ελλάδα. Το οποίο, νομίζω, είναι κάτι το οποίο πρέπει να κάνουμε σε εθνικό επίπεδο. Να προσπαθήσουμε οι founders και το οικοσύστημα να φέρει Έλληνες πίσω όσους είναι να έρθουν κι όσους θέλουν να έρθουν. Ποια είναι η δική σας στρατηγική προς αυτήν την κατεύθυνση; Μιλάτε με κάποια hubs, προωθείτε θέσεις εργασίας σε Έλληνες;
Δημήτρης
Θα έλεγα ότι η στρατηγική μας είναι ότι δεν έχουμε στρατηγική σε αυτήν την κατεύθυνση. Δημιουργώντας, όμως, μια υποδομή, η οποία θέλουμε να πιστεύουμε τουλάχιστον προσπαθούμε να τη φέρουμε σε global standards, δίνει έναν λόγο σε κάποιους ανθρώπους, οι οποίοι είναι αυτήν τη στιγμή στο εξωτερικό κι έχουν πράγματα να δώσουν και τους λείπει η Ελλάδα, να γυρίσουν να δουλέψουν εδώ. Τους δίνουμε αυτήν την ευκαιρία. Δεν είναι αυτοσκοπός μας.
Παναγιώτης
Φυσικά.
Δημήτρης
Και αντίστροφα, πολύς κόσμος απ’ την ομάδα μας καταλήγει να δουλέψει στο εξωτερικό. Ειδικά τώρα, που υπάρχει τέτοιο mobility, δεν θα σταθούμε εμπόδιο, προφανώς.
Παναγιώτης
Ακριβώς.
Δημήτρης
Αλλά προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο ώστε να υπάρχει ο λόγος για κάποιον που θέλει να γυρίσει στην Ελλάδα να μην το ξανασκεφτεί.
Παναγιώτης
Η ενεργειακή κρίση και όλη αυτή η κατάσταση που συμβαίνει αυτήν τη στιγμή σάς έχει επηρεάσει καθόλου;
Δημήτρης
Στο business όχι, σε προσωπικό επίπεδο, προφανώς, όλους μας επηρεάζει, και θα μας επηρεάσει μάλλον περισσότερο όπως θα έρχεται ο χειμώνας. Αλλά το business συνεχίζεται, τα πλοία συνεχίζουν να μεταφέρουν εμπορεύματα και, ενδεχομένως, και το scarcity μερικές φορές δημιουργεί και ευκαιρίες. Οπότε, βλέπουμε και κάποια ripple effects.
Παναγιώτης
Κοιτώντας τα επόμενα χρόνια, ποια είναι τα επόμενα milestones ή τα επόμενα big bets τα οποία σε κάνουν excite για τη MarineTraffic; Τι να περιμένουμε σαν επόμενα νέα;
Δημήτρης
Να περιμένετε να συνεχιστεί το trajectory που περιγράψαμε πριν, το organic growth με τα πολλά μικρά βήματα. Υπάρχουνε κάποια μεγάλα bets, τα οποία, ενδεχομένως, να δημιουργήσουν κάποια διαφορά στο trajectory. Stay tuned, θα δούμε.
Παναγιώτης
Σούπερ.
Δημήτρης
Έχουμε μάθει να μην κάνουμε σχέδια, είπαμε.
Παναγιώτης
Κλείνουμε κάθε μας συζήτηση με μια κοινή ερώτηση προς όλους τους καλεσμένους μας: Τι είναι αυτό που κάνει έναν επιχειρηματία outlier;
Δημήτρης
Επιχειρηματίας, outlier... Passion, timing. Το να μη φοβάται να πέσει από τις πολλές... Το να ξανασηκωθεί -συγγνώμη- από τις πολλές φορές που θα πέσει. Και σίγουρα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο η τύχη. Ό,τι και να λέμε, υπάρχουν τόσα πράγματα που δεν ελέγχουμε, οπότε αυτό είναι σημαντικό.
Παναγιώτης
Δημήτρη, σε ευχαριστούμε πολύ.
