Εισαγωγή
Στο pre-seed round, αν είσαι επενδυτής και προσπαθείς να καταλάβεις, τώρα, το vision του founder, τις λεπτομέρειες της διεκπεραίωσης, κάτι κάνεις πολύ λάθος. Σε αυτό το stage απλά βλέπεις πόσο τρελός είναι ο founder και πόσο πωρωμένος είναι για να το κάνει. Καλώς ήρθατε στην 3η σεζόν του Outliers από την Endeavor Greece. Το podcast, αφιερωμένο στους επιχειρηματίες που μετασχηματίζουν ολόκληρες αγορές και αλλάζουν το αφήγημα της επιχειρηματικότητας. Κάθε εβδομάδα, μιλάμε με τους ανθρώπους πίσω από τις πιο πετυχημένες startup σε Ελλάδα και εξωτερικό. Μέσα από το δικό τους ταξίδι και τις ευκαιρίες που βλέπουν στον κλάδο τους, ανακαλύπτουμε τι κάνει έναν επιχειρηματία outlier. Είμαι ο Παναγιώτης Καραμπίνης, διευθύνων σύμβουλος της Endeavor Greece. Σήμερα έχουμε μαζί μας τον Σταύρο Παπαδόπουλο, ιδρυτή και CEO της TileDB. Η TileDB εδρεύει στο Κέιμπριτζ της Μασαχουσέτης και έχει αναπτύξει μια καινοτόμα τεχνολογία, που επιτρέπει σε μεγάλους οργανισμούς να διαχειρίζονται και να αναλύουν τεράστιους όγκους δεδομένων σε εξαιρετικά ταχύτερη και αποτελεσματικότερη απόδοση. Ο Σταύρος, μετά το διδακτορικό του στα Big Data στο Χονγκ Κονγκ, βρέθηκε στη Βοστόνη, όπου εργάστηκε στην εταιρεία τεχνολογίας Intel. Εκεί, μέσα από τα εργαστήρια του πανεπιστημίου του MIT και της Intel, ανέπτυξε την TileDB. Μέχρι σήμερα, οι βασικές εφαρμογές της είναι στους τομείς των τηλεπικοινωνιών και δορυφορικών εικόνων, στις καιρικές προβλέψεις και γονιδιωματικές έρευνες. Η TileDB έχει συγκεντρώσει σε επενδύσεις συνολικά το ποσό των είκοσι εκατομμυρίων δολαρίων. Από μεγάλους επενδυτές όπως η Two Bear Capital, η Uncorrelated Ventures, η Nexus Venture partners, η Intel Capital και η Big Pi Ventures. Πρόσφατα μάλιστα, έλαβε μια νέα στρατηγική επένδυση. Αυτή τη φορά, από τα επενδυτικά σχήματα δύο μεγάλων πολυεθνικών, της Lockheed Martin και του Ιαπωνικού Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών NTT DoCoMo. Ο Σταύρος κάνει μια αναδρομή στην πορεία του από την Ξάνθη μέχρι το Χονγκ Κονγκ και τη Βοστόνη και μας εξηγεί τι κάνει την τεχνολογία της TileDB να ξεχωρίζει παγκοσμίως. Μοιράζεται επίσης πολύτιμες συμβουλές για νέους founders, όπως πώς μπορεί κανείς να παρουσιάσει μια σύνθετη ιδέα με τρόπο που να προσελκύει επενδυτές καθώς και ποια είναι τα σημεία που πρέπει να προσέξει κάθε νέος CEO στο ξεκίνημά του.
Παναγιώτης Καραμπίνης
Γεια σου, Σταύρο.
Σταύρος Παπαδόπουλος
Γεια σου, Παναγιώτη.
Παναγιώτης
Σε ευχαριστούμε που είσαι μαζί μας.
Σταύρος
Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση.
Παναγιώτης
Θες να μας πεις δυο λόγια για τη TileDB;
Σταύρος
Ναι, θα καταλάβετε για την TileDB καθώς προχωράει η συζήτηση διότι είναι πολλά και διάφορα αυτά τα οποία κάνουμε. Μέσα σε λίγες προτάσεις, η TileDB είναι μια καινούρια βάση δεδομένων. Υπάρχουν πάρα πολλές βάσεις δεδομένων, αυτά θα τα καλύψουμε σε λίγο. Είναι η μοναδική βάση δεδομένων η οποία μπορεί να αποθηκεύσει και να διαχειριστεί οποιουδήποτε τύπου δεδομένα. Δηλαδή όχι μόνο πίνακες, εγγραφές πελατών αλλά και πιο περίπλοκα πράγματα όπως γονιδιώματα, DNA, εικόνες δορυφόρων και πολλά άλλα που θα σου πω σε λίγο. Αυτό είναι περίπου η βάση δεδομένων, είμαστε σαράντα άτομα και είμαστε operational για περίπου τέσσερα χρόνια. Έχουμε σηκώσει πάνω από είκοσι εκατομμύρια σε funding και θα σου πω τα υπόλοιπα στην πορεία.
Παναγιώτης
Super. Θα προσπαθήσουμε και εγώ και οι ακροατές να καταλάβουμε τι ακριβώς κάνει την TileDB τόσο ξεχωριστή, γιατί έχετε κάνει μέχρι στιγμής μια πολύ σημαντική και εντυπωσιακή πορεία. Πριν πάμε σε αυτό, θες να μιλήσουμε λίγο για το background σου; Πού γεννήθηκες, πού μεγάλωσες, πού σπούδασες και τι έχεις κάνει πριν ξεκινήσεις την TileDB;
Σταύρος
Ναι, βέβαια. Είμαι από την Ξάνθη, μεγάλωσα στην Ξάνθη. Γενικά τα πήγαινα καλά στο σχολείο. Είχα πολλά, διάφορα ενδιαφέροντα αλλά με το σχολείο ήμουν πολύ ανταγωνιστικός. Τα μαθηματικά, θετικές επιστήμες αλλά και όχι μόνο θετικές επιστήμες… Προσπαθούσα σε όλα. Και στην ιστορία που δεν μου άρεσε ή αρχαία, και εκεί ήμουν ανταγωνιστικός. Τελείωσα το σχολείο στην Ξάνθη, πέρασα στο Αριστοτέλειο στο Φυσικομαθηματικό στην Πληροφορική. Εκεί έκανα το Bachelor, τέσσερα χρόνια. Είχα πάντα στο μυαλό μου ότι θα έκανα κάτι με τη πληροφορική. Κατ’ αρχήν να σου πω ότι η τριβή με την πληροφορική ξεκίνησε μέσω παιχνιδιών. Μου άρεσαν τα παιχνίδια. Έχω μια ξαδέρφη η οποία με ενέπνευσε όταν ήμουν περίπου δώδεκα, δεκατριών χρονών. Αυτή ήταν ήδη στην Αθήνα, σπούδαζε, και μου είπε «Κοίταξε να δεις, ξέχνα αυτά που βλέπεις τριγύρω σου. Παιδιά που θέλουν να γίνουν ποδοσφαιριστές ή κάτι άλλο. Εσύ πήγαινε να σπουδάσεις. Γιατί είναι ωραία η φοιτητική ζωή, ωραίες οι βλέψεις για να πιάσεις μια δουλειά». Και μάλιστα, αυτή ήταν που μου είπε από τις αρχές ‘90. Είπε «Υπάρχει αυτή η περιοχή στην Αμερική, λέγεται Σίλικον Βάλεϊ. Αυτές είναι μία-δύο εταιρείες που ξέρω.» Δεν ήξερε πληροφορική αλλά ήξερε ότι εδώ είναι το μέλλον. «Πιστεύω ότι αυτό πρέπει να κάνεις». Εμένα μου άρεσαν πάρα πολύ τα παιχνίδια, είχα έναν Amstrad 6128 θυμάμαι, που μου είχαν πάρει οι γονείς μου. Οπότε το έβαλα στο μυαλό μου από τότε.
Παναγιώτης
Και είσαι στο Αριστοτέλειο;
Σταύρος
Είμαι στο Αριστοτέλειο. Γενικά, πάλι τα πήγαινα καλά, απλώς ένα πράγμα που δεν έκανα τότε ήταν ότι δεν είχα πάρε-δώσε με καθηγητές. Μόνο στο τέλος. Δεν είχα πολύ καθοδήγηση, με άλλα λόγια, γιατί δεν την έψαχνα κιόλας. Απλά ήθελα να περνάω τα μαθήματα. Μου άρεσε πολύ ο προγραμματισμός, τα μαθηματικά, οπότε λέω εδώ είμαστε. Ευτυχώς, από τον πρώτο χρόνο είπα ότι «Οκ, μάλλον επιλέξαμε σωστά». Γιατί μέχρι τότε δεν ήξερα προγραμματισμό. Οπότε προς το τέλος, επειδή έβγαζα καλούς βαθμούς, ήμουν top 5 στη σχολή. Πήγα σε κάνα δυο καθηγητές. Ας πούμε, ο Γιάννης ο Μαλαλόπουλος με βοήθησε και θέλω να το πω αυτό. Κατ’ αρχήν μου λέει «Πού ήσουν; Έχεις αυτούς τους βαθμούς… γιατί δεν σε ξέρω;». Οπότε, τέλος πάντων, μου έδωσε μια δουλειά για τον πέμπτο χρόνο, ουσιαστικά, γιατί είχα τελειώσει στα τέσσερα χρόνια αλλά έπρεπε να κάνω τις αιτήσεις για Αμερική. Αμερική πήγαινα για διδακτορικό.
Σταύρος
Μου είπε «Έχω αυτές τις γνωριμίες, έτσι γίνεται η δουλειά». Πρέπει να κάνεις όλες τις αιτήσεις, να περάσεις G.R.E. Ξέρεις, όλα αυτά τα πράγματα τα έκανα κανονικά. Όντως έκανα τις αιτήσεις, με πήραν τρία πανεπιστήμια στην Αμερική, θα πήγαινα στο Boston University, έτσι όπως έβλεπα τα πράγματα. Αυτό είναι που έχει λίγο πλάκα, γιατί αυτό ήταν ένα τεράστιο σταυροδρόμι στη ζωή μου και ουσιαστικά όρισε την υπόλοιπη ζωή μου. Είμαι κάπου στη Θεσσαλονίκη, είμαι σε ένα λεωφορείο και βλέπω έναν φίλο ενός παιδιού που ήξερα από τη σχολή μας. Εγώ ήμουν συμφοιτητής με τον αδερφό του. Με ρωτάει αυτό το παλικάρι «Τι κάνεις;», του λέω «Θα πάω στην Αμερική» και μου λέει «Το Χονγκ Κονγκ δεν το έχεις δει;» Και λέω «Τι είναι το Χονγκ Κονγκ; Τι γίνεται στο Χονγκ Κονγκ;» Μου λέει «Τσέκαρέ το, έχω έναν φίλο, είναι εκεί, περνάει πολύ καλά, έχει έναν πολύ καλό καθηγητή στο διδακτορικό του. Τσέκαρέ το».
Παναγιώτης
Σε τι θέμα έψαχνες να κάνεις μεταπτυχιακό;
Σταύρος
Πολύ καλή ερώτηση. Σε κανένα, Παναγιώτη. Και αυτό είναι ένα άλλο πράγμα που πρέπει να συζητήσουμε.
Παναγιώτης
Έψαχνες personalities, έψαχνες προσωπικότητες απ’ ό,τι καταλαβαίνω.
Σταύρος
Έψαχνα την εμπειρία. Ότι πρέπει να κάνω διδακτορικό. Δεν με νοιάζει τι τομέας θα είναι. Εγώ θα φροντίσω να τα πάω καλά. Κοιτούσα λίγο τους πιο hot τομείς. Ο τομέας ήταν βάσεις δεδομένων αλλά δεν είναι ότι έψαχνα βάσεις δεδομένων και δεν ήξερα ότι θα κάνω βάσεις δεδομένων. Και οι καθηγητές στην Αμερική που με πήραν ήταν για βάσεις δεδομένων. Απλά μου είπαν οκ είναι καλός ο τομέας, δεν ήταν όπως είναι τώρα που είναι super hot.
Παναγιώτης
Πόσο καιρό έκατσες εκεί;
Σταύρος
Στο Χονγκ Κονγκ έκατσα οκτώ χρόνια, γιατί μετά το διδακτορικό έκανα ένα μικρό Postdoc, με έναν πάρα πολύ καλό καθηγητή, σε αλγορίθμους. Μετά έπιασα δουλειά σαν καθηγητής για τρία χρόνια.
Παναγιώτης
Και μετά φεύγεις από το Χονγκ Κονγκ;
Σταύρος
Λοιπόν θα σου πω τώρα πως έγινε αυτό. Στα τρία χρόνια βλέπω ότι δεν προχωράει η κατάσταση γιατί ήμουν visiting assistant professor position, όχι tenure track. Δεν οδεύει προς μονιμότητα, που σημαίνει ότι κάποια στιγμή αυτό έπρεπε να σταματήσει. Οπότε θυμάμαι είχαμε ένα συνέδριο το Sigmund, αυτό είναι ένα μεγάλο συνέδριο, στη Νέα Υόρκη. Και λέω οκ θα πάρω μερικές διακοπές, θα κάνω ένα road trip όλη την Αμερική. Είχα άλλα δύο φιλαράκια, τα οποία πήρα μαζί μου. Λέω θα καθαρίσω το μυαλό μου. Έστειλα ένα e-mail σε έναν συνεργάτη και κορυφαίο επιστήμονα, τον Μίνο Γαροφαλάκη. Είχαμε κάνει δουλειές μαζί, με ήξερε πώς δουλεύω και του λέω «Κοίταξε να δεις, ρε Μίνο, τώρα που θα πάμε στο Sigmund γνώρισε μου κανέναν, γιατί σκέφτομαι να αλλάξω καριέρα μήπως πάω σε καμία εταιρεία ή μήπως μετακινηθώ και από το μέρος». Γιατί στο Χονγκ Κονγκ είχα γίνει ήδη μόνιμος κάτοικος, το οποίο είναι πολύ σημαντικό.
Σταύρος
Οπότε λέω μπορώ να επιστρέψω όποτε θέλω στο Χονγκ Κονγκ, ίσως ήρθε ο καιρός να δούμε και την Αμερική. Πηγαίνουμε στο συνέδριο, κάνω τις διάφορες γνωριμίες και ξεκινάω το road trip. Ο Μίνος στέλνει δύο e-mails. Το ένα το στέλνει στο MIT σε κάτι φίλους του και το άλλο το στέλνει στην AT&T σε κάτι φίλους του. Και παίρνω job interview και από τους δύο. Εμείς ήμασταν πάρα πολύ νότια και είχαμε χιλιάδες μίλια να διανύσουμε. Και μου λένε στη Βοστόνη πρέπει να είσαι τη τάδε μέρα και την επόμενη μέρα στο Νιου Τζέρσι στην ΑΤ&Τ. Και καθόμαστε και σχεδιάζουμε το ταξίδι, ξέρεις δεν θα κοιμηθούμε τα βράδια και να οδηγάμε λίγο πιο γρήγορα από ότι είχαμε προγραμματίσει για να φτάσω στο interview. Τελικά τα καταφέρνουμε. Πηγαίνουμε στη Βοστόνη και στο Νιου Τζέρσι, κάνω τις συνεντεύξεις. Οι συνεντεύξεις πήγαν πάρα πολύ καλά. Η συνέντευξη στο MIT ήταν διπλή γιατί θα έκανα συνέντευξη με την ομάδα του MIT. Και μάλιστα με το γκρουπ που είχε σημασία για μένα, database group, o Sam Madden, Mike Stonebraker αυτοί είναι τώρα κορυφαίοι σε βάσεις δεδομένων. Ο Mike Stonebraker έχει Turing Award, ας πούμε. Ήμουν πάρα πολύ ενθουσιασμένος μόνο και μόνο για την εμπειρία. Αλλά η δουλειά ήταν για την Intel, δηλαδή ήταν διπλή. Θα ήμουν υπάλληλος στα Intel Labs το οποίο και ήθελα, ήθελα να είμαι στο industry σε Labs. Αλλά το γραφείο μου θα ήταν στο MIT. Δε θα ήταν στο Χίλσμπορο στο Όρεγκον που είναι τα κεντρικά ή στη Σάντα Κλάρα, θα ήταν στο MIT. Γιατί υπήρχε μία συνεργασία πάνω σε big data, σε μεγάλα δεδομένα. Ακριβώς αυτό που ήθελα να κάνω. Οπότε ήταν τέλειο αυτό, είναι τέλειο deal. Οπότε πήρα τη δουλειά και πήγα. Είπα οκ, πάλι αλλαγή από το Χονγκ Κονγκ στη Βοστόνη, από τη μία άκρη στην άλλη και ξεκινάμε κάτι εντελώς καινούριο.
Παναγιώτης
Το οποίο τι ήταν ακριβώς;
Σταύρος
Η δουλειά μου εκεί ήταν να βρω και να δουλέψω πάνω σε cutting edge, στο μεταίχμιο της τεχνολογίας στα μεγάλα δεδομένα. Η Intel ήταν αρκετά έξυπνη εκεί, σου λέει «Κοίταξε να δεις, θα συνεργαστώ με διάφορα πανεπιστήμια να δούμε τι λογισμικό θα φτιαχτεί μετά από πέντε δέκα χρόνια σε μεγάλα δεδομένα. Ούτως ώστε εμείς να φτιάξουμε το σωστό hardware». Πολύ έξυπνο, τι θα χρειαστούν αυτά τα νέα συστήματα; Εμείς θα το δούμε από πιο νωρίς και θα βγάλουμε αυτή τη τεχνολογία. Αυτό που μου είχε κεντρίσει την προσοχή ήταν μία από τις εταιρείες του Mike Stonebraker, γιατί έχει κάνει πολλές. Έφτιαχνε ένα σύστημα το οποίο λέγεται Sci DB, Sci for Science και έκανε βάση δεδομένων για πιο επιστημονικά δεδομένα. Όπως είπα οι παραδοσιακές βάσεις δεδομένων, και τώρα μπαίνουμε λίγο πιο πολύ στα τεχνολογικά της TileDB, αποθηκεύουν πίνακες, tables όπου έχεις γραμμές και κολώνες και αποθηκεύεις δεδομένα όπως, ας πούμε, συναλλαγές τράπεζας, εγγραφές πελατών και ούτω καθεξής. Πάρα πολύ τεχνολογία είχε πέσει εκεί πάνω. Το συγκεκριμένο σύστημα έκανε διαφορετικά πράγματα, αποθήκευε εικόνες αστρονομίας από τηλεσκόπια. Αποθήκευε δεδομένα καιρού και πολλά διαφορετικά άλλα πράγματα. Έτσι ξεκίνησε η κατάσταση με το TileDB.
Παναγιώτης
Έτσι προέκυψε η ιδέα.
Σταύρος
Έτσι προέκυψε η ιδέα. Το Sci DB είχε κάποια προβλήματα, δεν μπορούσε να διαχειριστεί καλά το λεγόμενο sparsity. Με άλλα λόγια, πολλά μηδενικά στους πίνακες. Αυτό είναι ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον πράγμα. Αν ο πίνακας είναι γεμάτος μηδενικά και που και που έχεις μερικές τιμές, τότε πρέπει να χρησιμοποιήσεις άλλη τεχνολογία. Γιατί είναι πιο γρήγορη. Αυτό λέγεται sparsity. Αυτό δεν είναι εύκολο να το λύσεις, και στο dense κομμάτι που δεν έχεις πολλά μηδενικά και στο sparse κομμάτι που έχεις πολλά μηδενικά ή μπορείς να έχεις απλά κενές τιμές, μπορεί να μην είναι μηδέν αλλά μπορεί να μην έχεις καθόλου τιμή. Επίσης άρχισα να μιλάω με πολλούς επιστήμονες που δεν χρησιμοποιούσαν βάσεις δεδομένων. Μου λέγανε «Μα εμένα δε με ενδιαφέρει η βάση δεδομένων, δεν χρησιμοποιώ Sequel» Sql, τη γλώσσα «Εγώ χρησιμοποιώ python ή εγώ χρησιμοποιώ R» για στατιστική ή «Εγώ χρησιμοποιώ Julia» καινούριες γλώσσες που βγαίνανε από το MIT. Οπότε έβλεπα και άλλα τεχνικά προβλήματα εκεί. Επίσης, έβλεπα ότι το cloud έχει αρχίσει να ανεβαίνει. Οι παραδοσιακές βάσεις δεδομένων δούλευαν πολύ διαφορετικά από το cloud. Υπάρχει το λεγόμενο Shared-Nothing paradigm, δηλαδή όταν έχεις τόσο μεγάλα δεδομένα πρέπει να τα κόψεις και να βάλεις ένα partition σε κάθε υπολογιστή.
Σταύρος
Και αν έχεις δέκα υπολογιστές, έχεις δέκα partitions και είναι αρκετά δύσκολο να το κάνεις αυτό να δουλέψει σωστά. Τώρα το cloud σου έλεγε κοίταξε να δεις, έχω ένα file system ή object store το οποίο είναι πάρα πολύ φτηνό, εδώ μιλάμε για petabytes από δεδομένα. Εγώ θα στο δώσω φτηνό, είναι λίγο αργό, πρέπει να το κάνεις να δουλέψει σωστά υπάρχουν άλλες ανάγκες άλλα requirements εκεί που θα πρέπει να έχεις υπόψη σου. Αλλά είναι φτηνό και έχει μεγάλο παραλληλισμό. Δηλαδή τη μια μέρα μπορεί να έχεις δέκα μηχανήματα να βαράνε αυτό το σύστημα και την άλλη να έχεις χίλια. Αυτό σου δίνει πολύ μεγάλη ευελιξία και στη τιμή που πληρώνεις, στο κόστος. Τα προηγούμενα συστήματα δεν δούλευαν στο cloud, οπότε έκανα την πράξη ένα και ένα κάνουν δύο. Είπα μισό λεπτάκι. Η αρχιτεκτονική που πρέπει να φτιάξουμε είναι πολύ διαφορετική. Θα το ξεκινήσουμε από κάτω, από το storage, από την αποθήκευση, εκεί είναι το πρόβλημα. Και μετά θα μπουν τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά της βάσης. Οπότε επικεντρώθηκα σε αυτό το κομμάτι και είπα θα φτιάξω μια βιβλιοθήκη, όχι ολόκληρη βάση δεδομένων, μια βιβλιοθήκη σε C++ πολύ γρήγορη, η οποία αποθηκεύει αυτούς τους πίνακες, και μπορεί να είναι και πολυδιάστατη. Δεν χρειάζεται να είναι μία ή δύο οι διαστάσεις, μπορεί να είναι πολλές οι διαστάσεις, να μπορεί να κάνει handle και dense και sparse. Επίσης, θα είναι πάρα πολύ κοντά σε αυτό που περιμένει ο επιστήμονας. Δηλαδή θα είναι φτιαγμένη σε C++ αλλά από πάνω μπορεί να βάλω ένα Python api, ένα R api. Και τώρα ο επιστήμονας θα δουλεύει πάνω σε ένα περιβάλλον στο οποίο θα αισθάνεται άνετα. Όχι Sql. Εκεί, δεν εφαρμόζεται και απ’ ότι φάνηκε αυτό άρεσε.
Παναγιώτης
Ξέρω ότι έχετε κάνει focus σε συγκεκριμένα applications.
Παναγιώτης
Θες να μας περιγράψεις λιγάκι ποιες είναι οι λύσεις που έχετε μέχρι στιγμής σχεδιάσει; Έχετε δύο προϊόντα, ξέρω. Μίλησέ μας για κάποιο που ενδεχομένως δεν είναι και πολύ familiar, πώς ακριβώς η λύση της TileDB κάνει apply και σε ποιους ακριβώς βοηθάει;
Σταύρος
Ναι. Αρχίσαμε να μαζεύουμε πολλά applications genomics το ένα, lidaring το άλλο, ότι έχει να κάνει με sonar. Υπάρχουν εταιρίες οι οποίες καταγράφουν το βυθό για πετρέλαια, έτσι;
Σταύρος
Αυτό. Δορυφόροι, δορυφορικές εικόνες για να παρακολουθούν πλοία και διάφορα άλλα πράγματα. Πολλά με τηλεπικοινωνίες που καταγράφουν τις θέσεις των χρηστών για διάφορες εφαρμογές. Μία εφαρμογή είναι για να στέλνεις σωστά τα ταξί. Τέτοιου είδους πράγματα. Και προφανώς οτιδήποτε έχει να κάνει με tables. Τα tables δεν βγήκαν απέξω, ακόμα υπάρχουν. Απλώς αυτό που λέμε είναι ότι η TileDB τώρα πλέον κάνει παραπάνω από tables. Αυτό είπαμε όταν ήμασταν ακόμα στην Intel πάνω στον χρόνο. Αυτό που τους είπα είναι «Δείτε όλες αυτές τις εφαρμογές και ο κώδικας που απαιτείται για να μπορέσει να κάνει accommodate, να μπορέσουμε να λύσουμε τα προβλήματα σε αυτές τις εφαρμογές, είναι ενενήντα τις εκατό το ίδιο». Αυτή ήταν η μεγάλη παρατήρηση. Ότι με βάση αυτή τη δομή που έφτιαξα, τα multidimensional raise, dense και sparse… αυτό ήταν το secret sauce. Μπορούμε να τις λύσουμε όλες. Μα αν μπορούμε να τις λύσουμε όλες, μπορούμε να φτιάξουμε ένα universal storage engine. Δηλαδή access control, η ασφάλεια, ποιος έχει access στα δεδομένα. Όλα τα quiries μετά, διάφορα integration, άλλες γλώσσες προγραμματισμού που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να πάρουν τα δεδομένα από το σύστημα και όλα αυτά τα καλά που βλέπεις σε μια βάση δεδομένων.
Παναγιώτης
Ποια είναι ακριβώς η στιγμή που βρίσκεις ότι υπάρχει εδώ μια ευκαιρία που μπορεί να γίνει ενδεχομένως κάτι παραπάνω από έρευνα;
Σταύρος
Μέχρι το TileDB και πριν το TileDB φτιάχναμε μια βάση δεδομένων για τα πάντα. Με ένα μικρό twist, καινούρια βάση δεδομένων, καινούρια χρηματοδότηση, μετά άλλη εταιρεία, μετά άλλη εταιρεία. Πάρα πολλές εταιρείες βάσεων δεδομένων, ακόμα και σήμερα. Γιατί βλέπουν ipo’s, βλέπουν ότι υπάρχει ζήτηση γενικά. Και θεώρησα ότι αυτό εδώ το μοτίβο είναι λάθος. Αυτό είχα δει όταν ήμουν στην Intel. Δηλαδή επανεφευρίσκουμε τον τροχό συνέχεια. Γιατί όπως είπα, ο κώδικας για να μπορέσει να φτιαχτεί κάτι που μπορεί να ικανοποιήσει και genomics και geospatial και tables και κάτι άλλο, είναι 90% ο ίδιος. Και ένα 10 % αλλάζει στο terminology, στους ορισμούς που έχει ο κάθε τομέας, στο άκρως επιστημονικό κομμάτι. Αλλά αυτό είναι ένα 10% που αλλάζει. Πάω στους managers μου στην Intel. Αυτοί ικανοποιημένοι, εγώ έκανα τη δουλειά μου και τώρα θα πηγαίναμε να ξεκινήσουμε ένα καινούριο ερευνητικό project. Και τους λέω «Αυτό είναι σημαντικό, μπορούμε να συμμαζέψουμε λίγο τον τομέα γιατί έχει ξεφύγει. Υπάρχει ζήτηση ειδικά σε genomics, geospatial. Δεν υπάρχουν βάσεις δεδομένων για αυτά τα πράγματα». Δεν υπήρχαν καν, αυτό που έκαναν οι επιστήμονες ήταν ότι έπαιζαν με αρχεία. Αρχειάκια και δικές τους λύσεις. Οπότε τους λέω «Όλους αυτούς εδώ μπορούμε να τους ικανοποιήσουμε, νοσοκομεία, φαρμακευτικές και χίλια δύο άλλα πράγματα». Όποτε πάω στον manager μου στην Intel και του λέω «Κάτι πρέπει να κάνουμε, να μου δώσεις χέρια στα Labs» το οποίο δεν θα συνέβαινε. Το ήξερα γιατί εδώ θες επαγγελματίες προγραμματιστές. Εμείς είμαστε ερευνητές και ξέραμε προγραμματισμό αλλά ο επαγγελματίας προγραμματιστής είναι πολλά level πιο πάνω. Θες πραγματικούς επαγγελματίες προγραμματιστές εδώ, και πολλούς και πολύ ακριβούς. Οπότε δεν θα γινόταν αυτό. Το δεύτερο ήταν να φτιάχναμε κάτι μέσα στην Intel σαν προϊόν. Αυτό έπαιζε απλώς. Η Intel είναι hardware εταιρεία, οπότε λέω δεν θα ταιριάξει τόσο πολύ να φτιάξει βάση δεδομένων η Intel. Δεν ταιριάζει τόσο πολύ στο marketing και το branding της Intel ή τουλάχιστον τότε δεν ταίριαζε. Και η τρίτη ευκαιρία είναι να τη βγάλουμε απέξω και να την κάνουμε startup. Εκεί αρχίζει το ενδιαφέρον γιατί εγώ δεν ήξερα τίποτα για startups. Και θυμάμαι ότι ήμουν στο MIT μια μέρα, κατέβαινα να φάω. Βρίσκω τυχαία έναν φίλο μου εκεί, ο οποίος μου λέει «Να σου πω, πάω για φαγητό με έναν άλλο φίλο Έλληνα. Έλα να σ’ τον γνωρίσω, είναι πολύ καλό παιδί». Και του λέω «Ωραία, πάμε». Λοιπόν, αυτό το παλικάρι που ήθελε να μου γνωρίσει ονομάζεται Στέλιος Σιδηρόγλου-Ντούσκος. Αυτός είχε κάνει μια εταιρεία, πολύ έξυπνο παιδί, την είχε πουλήσει αυτή την εταιρεία, και ήταν ερευνητής στο MIT. Δεν με είχε ξαναδεί ποτέ στη ζωή του, δε τον είχα ξαναδεί ποτέ στη ζωή μου. Ξεκινάμε να τρώμε και μου λέει «Με τι ασχολείσαι;» Του εξηγώ με τι ασχολούμαι. Και μου λέει «Φίλε μου, αυτό εδώ είναι textbook startup, έλα λίγο από το γραφείο μου». Πιτσιρικάς έτσι, μου λέει «Έλα λίγο να συζητήσουμε». Οπότε πάω και μου λέει «Κοίταξε να δεις ο τρόπος με τον οποίο φτιάχνονται οι εταιρείες είναι αυτός, είναι textbook». Μου έδωσε καμία εικοσαριά βιβλία να διαβάσω, τα οποία τα «έφαγα». Στην πορεία, διάβαζα πάρα πολύ για να καταλάβω τι γίνεται. Μου είπε ότι θα μου δώσει χρήματα ο ίδιος. «Μην ανησυχείς, θα σου δώσω σαν angel». Και μάλιστα πολύ περισσότερα από ό,τι δίνουν οι τυπικοί angels σε τέτοια στάδια. Αποφασίσαμε ότι θα πρέπει να σηκώσω περίπου ένα εκατομμύριο, με convertible note. Δηλαδή δεν πήγαμε με τρέλα «Θα πάω να σηκώσω δέκα». Πολύ συνειδητοποιημένα ότι θα πρέπει να φύγω από την Intel, θα πάρω ένα εκατομμύριο. Καταλαβαίνω λίγο πώς γίνονται τα deals, πολύ σημαντικό.
Παναγιώτης
Γιατί είναι κάτι το οποίο θα έπρεπε η Intel να είναι part of it, είναι spin out;
Σταύρος
Καλή ερώτηση. Όχι απαραίτητα απλώς εγώ ήθελα. Δηλαδή ήθελα να κρατήσουμε το MIT connection και το Intel connection.
Σταύρος
Η Intel επίσης έχει την Intel Capital.
Σταύρος
Απλά η Intel Capital είναι πολύ μεγάλη επενδυτική και είναι πιο late stage, είναι για αργότερους γύρους. Τώρα για pre-seed που έκανα εγώ ήταν ανήκουστο εκείνη την περίοδο για την Intel. Τέλος πάντων, μου λέει «Θα πρέπει πρώτα να πας σε angels» και αυτό είναι που θα ήθελα να πω για αυτούς που βλέπουν και προσπαθούν να κάνουν πράγματα γιατί αυτό παίζει ακόμα και σήμερα. Αυτό έγινε το 2017, οι συζητήσεις ξεκίνησαν Αύγουστο του 2016, σκέψου το κάπως έτσι. Οπότε διάβασμα για έξι μήνες να καταλάβω τι γίνεται. Πρώτα πας στους angels, είναι textbook, δεν χρειάζεται εδώ δημιουργικότητα. Τη δημιουργικότητα στο προϊόν, στους πελάτες, στην ομάδα, σε άλλα πράγματα, όχι σε αυτό.
Παναγιώτης
Στο technology.
Σταύρος
Αν δεν θες να είσαι bootstraped, δηλαδή να το κάνεις με funding, με VC funding. Πας σε angels οι οποίοι το έχουν ξανακάνει, τους πείθεις και σου βάζουν ο καθένας από δέκα, είκοσι, ότι μπορούν. Και αυτοί σε γνωρίζουν στα μεγάλα VC’s. Στην πορεία, σε βοηθούν και με το pitch deck. Εντάξει, εκεί χρειάστηκε πολλή δουλειά για να καταλάβω το πως θα το κάνω. Θυμάμαι ότι στην αρχή έγραφα business plans, δεν χρειάζονται όμως τα business plans. Τα business plans τα έχεις στο μυαλό σου, τα πλάθεις συνέχεια αλλά δέκα slides χρειάζεσαι. Αυτό είναι, δέκα slides και σωστό backing. Επίσης πολύ σημαντικό, ένας φίλος μου ο Βασίλης ο οποίος δεν είχε σχέση με αυτά μου λέει «Εγώ μπορώ να σου δώσω και όλο το ποσό άμα θες για να ξεκινήσεις». Το οποίο με συγκίνησε γιατί υπάρχουν φίλοι οι οποίοι πιστεύουν σε μένα χωρίς δεύτερη σκέψη. Όπως και ο Στέλιος που μου είπε «Ξεκίνα και θα τα βρούμε». Έδειξε τρελή εμπιστοσύνη στο πρόσωπό μου. Δεν ήξεραν αν θα τα καταφέρω, εδώ δεν ήξερα εγώ αν θα τα καταφέρω.
Σταύρος
Οπότε τεράστια βοήθεια από αυτά τα παιδιά. Και όντως αυτό έγινε. Δηλαδή, μίλησα με καμιά δεκαπενταριά angels, τους δέκα τους έκλεισα. Πολύ καλοί όλοι τους, με πολύ βοήθεια σε mentorship. Ο Νίκος ο Μωραϊτάκης με βοήθησε πολύ στα αρχικά βήματα, ξέρεις με τέτοιους ανθρώπους. Τους έψαχνα να τους βρω, ποιοι είναι αυτοί που το έχουν ξανακάνει και θα μου δώσουν πρακτικές συμβουλές. Όχι στον αέρα. Να πάρουν ένα deck και να μου πουν αυτό δεν πρέπει να είναι έτσι για αυτόν το λόγο. Συγκεκριμένα πράγματα. Στην πορεία, πείθω και την Intel Capital να βάλει λίγα χρήματα και να μου δώσει ένα term-sheet για το convertible note. Στο τέλος, σκάει και ένα άλλο πολύ καλό VC η Nexus Venture partners με πολλά ipo’s. Πάρα πολύ connected στη Σίλικον Βάλεϊ. Ξέρεις, πήγα στη Σίλικον Βάλεϊ, έκανα το κλασσικό round σε όλους, άκουγα ό,τι μπορούσες να φανταστείς. Άκουγα πράγματα που είχαν νόημα και άκουγα και πράγματα που δεν είχαν κανένα νόημα. Αυτά γίνονται, άμα ρωτήσεις οποιονδήποτε founder θα σου πει τα ίδια. Οπότε σηκώνω το ένα εκατομμύριο.
Παναγιώτης
Πες μας λίγο, εφόσον έχουμε μιλήσει για αυτό το πολύ εντυπωσιακό fund raising. Ποιο ήταν το vision για το οποίο μίλαγες στους επενδυτές; Τι ήταν αυτό που έκανε τους angel investors, ακόμα και αυτούς δε ξέρουν το χώρο, να θέλουν να μπουν σε αυτό; Ποιο ήταν το ambition που τους μίλαγες;
Σταύρος
Στο pre-seed round αν είσαι επενδυτής, αυτή είναι η δική μου γνώμη, και προσπαθείς να καταλάβεις, τώρα, το vision του founder, τις λεπτομέρειες της διεκπεραίωσης, κάτι κάνεις πολύ λάθος. Σε αυτό το stage απλά βλέπεις πόσο τρελός είναι founder και πόσο πωρωμένος είναι για να το κάνει. Αυτό βλέπεις. Επίσης, βλέπεις αν υπάρχει η τεχνολογία. Η τεχνολογία υπήρχε. Βλέπεις λίγο το Alma mater, δηλαδή τι έχει κάνει στο παρελθόν, οπότε λες «Οκ, έξυπνο παιδί» και βλέπεις την πώρωση. Γιατί οι περισσότεροι δεν καταλάβαιναν. Καταλάβαιναν ότι υπάρχει ζήτηση σε genomics «μου αρέσουν τα genomics θα γίνουν hot, είναι πολύ σημαντικά για την ανθρωπότητα». Λύνουμε σοβαρά προβλήματα οπότε οκ, πειραματικά θα το δώσουμε. Οπότε το είχα κάνει dumb down πάρα πολύ. Στην αρχή πήγαινα πολύ τεχνικά και μου έλεγαν μερικοί επενδυτές που δεν έμπαιναν, αλλά εγώ τους άκουγα, «Το έχασες εδώ, μην το κάνεις pitch έτσι δε καταλαβαίνουμε τίποτα». Αυτό είναι μεγάλη συμβουλή για τους founders, ειδικά τους tech founders όπως εγώ. Δεν πας έτσι στον επενδυτή, ο επενδυτής δεν ξέρει τι λες. Ο επενδυτής βλέπει νούμερα, προσπαθεί να καταλάβει την αγορά που είναι το σημαντικότερο. Το προϊόν είναι οκ αλλά κυρίως κοιτάζει εσένα. Θα φτιάξεις ομάδα; Θα το εκτελέσεις σωστά; Μπορεί να φτιάξεις ομάδα αλλά θα το εκτελέσεις σωστά για να βγει; Οπότε τους έκανα pitch κάτι πιο light. Τους έλεγα στην αρχή «Θα κάνουμε αυτό το universal database» και μου έλεγαν «Καλά θα πας να συναγωνιστείς με την Amazon ή τη Microsoft;» Τους έλεγα ναι και μου λέγανε «Γεια σου». Οπότε λέω έτσι είστε; Οκ, τώρα το αλλάζω. Θα πάω να κάνω μόνο storage μόνο genomics. Και λένε οκ. Μετά μου λέγανε «Γιατί το βγάζεις TileDB τότε;» Τους λέω «TileDB θα το πω, δε το αλλάζω». Γιατί μου λένε «Αφού δεν είναι DB». «Ναι» λέω «δεν είναι DB αλλά TileDB θα το βγάλω». Είχαμε μεγάλες μάχες. Ο λόγος που κράτησα το TileDB ήταν γιατί ήθελα να φτιάξω ένα database, αλλά δε μπορούσα να τους πουλήσω database. Ένα άτομο με ένα εκατομμύριο, δεν γίνεται αυτό. Οπότε ήθελε λίγο διαφορετική οδό για να φτάσω εδώ που είμαι και να αρχίσουν να με εμπιστεύονται ότι όντως μπορεί να φτιαχτεί μια τέτοια βάση δεδομένων. Γιατί αλλιώς σε αυτούς, ειδικά σε μερικούς που ξέρουν, είναι εντελώς τρελό.
Παναγιώτης
Ποια θα έλεγες ότι είναι τα βασικά μαθήματα τα οποία έχεις πάρει μέχρι σήμερα σαν founder; Μιλώντας ενδεχομένως και με άλλους entrepreneurs οι οποίοι ξεκινάνε τώρα και κάνουν τα πρώτα του βήματα; Ποια θα έλεγες τα σημαντικά σημεία από τα οποία έχεις πάρει μαθήματα μέσα από την πορεία σου;
Σταύρος
Είναι πάρα πολλά μαθήματα, γιατί ασχολούμουν μόνο με τη τεχνολογία αρχικά και μετά, έπρεπε να το γυρίσω τελείως και να μάθω τι γίνεται με τις επιχειρήσεις. Οπότε πολλά μαθήματα. Αν θέλω να το πάω πολλά μέτρα πάνω για να δούμε όλη την εικόνα, αν είσαι tech founder μην ανησυχείς. Είναι οκ, θα τα καταφέρεις. Δεν χρειάζεται να πας να κάνεις MBA ή κάτι τέτοιο, απλώς θέλει πάρα πολύ διάβασμα και θέλει να είσαι πολύ κοντά σε mentors, σε ανθρώπους που το έχουν ξανακάνει. Αυτό ήταν ίσως το πιο σημαντικό, να είσαι πολύ κοντά σε ανθρώπους που το έχουν ξανακάνει. Είναι χαζό να μη δεχτείς βοήθεια. Εγώ δέχτηκα πάρα πολύ βοήθεια, όπου μπορούσα να βρω βοήθεια πήγαινα. Δεν υπήρχε άνθρωπος που να μην ακούσω ή ευκαιρία να γνωρίσω κάποιον και να μην πήγαινα. Φυσικά σεβόμουν τον χρόνο μου, προσπαθούσα να μη χάσω χρόνο. Αλλά όταν έβλεπα ότι κάποιος έχει κάτι να μου δώσει, το έκανα. Οπότε μη διστάσετε να στείλετε email σε κάποιον που το έχει ξανακάνει, μη διστάσετε να στείλετε email σε μένα. Μου στέλνουν email και εννοείται πως βοηθάω.
Παναγιώτης
Και ξέρω πως είσαι και mentor σε αρκετές εταιρείες.
Σταύρος
Βεβαίως και εννοείται πως το κάνω. Το έκαναν σε μένα και I will pay it forward. Αυτό που θέλω να σας πω είναι προσέξτε πάρα πολύ τα λεφτά που θα πάρετε. Μεγάλη προσοχή στα χρήματα, τους VC’s τους διάλεξα, δεν με διάλεξαν. Πολύ συγκεκριμένοι, ανάλογα με το stage. Αν είσαι pre-seed η Secoria μπορεί να μη σε βοηθήσει. Ένα άλλο μικρότερο fund με εμπειρία σε early stages, μπορεί. Όσο ανεβαίνουν οι γύροι εκεί χρειάζεσαι διαφορετικούς ανθρώπους με διαφορετικά προσόντα. Market sales, γνωριμίες… Οπότε μεγάλη προσοχή σε αυτό. Η ομάδα από την πρώτη μέρα πρέπει να φτιαχτεί σωστά. Σου λέω πράγματα όπου είχα αυτό το gut feeling ότι πρέπει να γίνει έτσι. Και εγώ το ζόρισα, μου πήρε καιρό να βρω σωστά άτομα. Δεν με προβλημάτιζε αυτό. Ότι μου έδωσαν τα λεφτά και έπρεπε οπωσδήποτε να τα κάνω deploy. Θα προσέχουμε μέχρι να βρούμε τους καλύτερους. Με τους πελάτες πρέπει να είσαι αληθινός. Δηλαδή αυτό μπορώ να κάνω, αυτό δεν μπορώ να το κάνω, θα μπορώ να το κάνω τότε. Under-promise over-deliver πάντα. Αλλά πολύ κοντά στον πελάτη. Για εμάς είναι πολύ σημαντικό να ικανοποιήσουμε έναν πελάτη που μας εμπιστεύτηκε, παρά να πάμε να βρούμε άλλους δέκα και να γίνουμε spread thin. Το ARR δεν θα ανέβει ακόμα, δεν πειράζει όμως γιατί αυτός ο πελάτης θα είναι die hard TileDB fan, δεν θα φύγει ποτέ. Αυτό το κάνουμε με τους πελάτες μας, δεν υπάρχει περίπτωση να χάσουμε πελάτη έτσι. Το σημαντικότερο σαν tech founder που δεν θες να κάνεις bootstrap ή δεν μπορείς να κάνεις bootstrap. Να μην είσαι ποτέ intimidated από τους investors, οι investors έχουν bias. Εγώ δέχτηκα τεράστιο bias, είσαι tech founder να σου βρούμε έναν CEO. Εγώ δεν έχω καμία τρέλα με το να είμαι CEO, αλλά πες μου τι κάνω λάθος ή πες μου πώς ένας CEO που δεν ξέρει τη τεχνολογία μου θα το κάνει καλύτερα. Αν μου το αποδείξεις, οκ, δεν πειράζει, θα βρω άλλο ρόλο στην εταιρεία. Δεν είχα τέτοιου είδους προβλήματα, απλά πίστευα ότι αν πάω εγώ στον πελάτη σαν founder και CEO και του κάνω pitch όπως το κάνω εγώ στη δικιά μου τεχνολογία, τον έχω. Και αυτό ισχύει. Αλλά να μην είσαι intimidated και εάν οι funds σου πουν «Ναι, θα σου δώσω λεφτά αλλά μπορεί να σε κάνω replace». Πείτε «Γεια σου». Το έκανα αυτό αρκετές φορές. Οπότε το bias υπάρχει αλλά πρέπει να το αποδείξεις και ο ίδιος.
Παναγιώτης
Θα ήθελα να μας πεις λίγο και για τους βασικούς σας πελάτες. Ποιοι είναι οι βασικοί σας πελάτες; Ποια είναι τα βασικά applications αυτή τη στιγμή; Για να καταλάβει λίγο και ο κόσμος, ποιο ακριβώς solution; Πώς εφαρμόζει στο real life.
Σταύρος
Είναι δύο τα ουσιαστικά offerings που έχουμε. Το ένα είναι open source.
Σταύρος
Λέγεται TileDB embedded. Embedded σημαίνει, μια βιβλιοθήκη που τη βάζεις μέσα στο κώδικα. Δεν χρειάζεται να είναι σαν server, σαν υπηρεσία. Δεν χρειάζεται να τη τρέχεις συνέχεια. Και αυτό δίνει πού ευελιξία στον άλλον. Αυτό είναι μια πλατφόρμα η οποία δουλεύει σαν SaaS, software as a service, αλλά επίσης πουλάμε όλο το προϊόν και με license. Δηλαδή μπορεί να το πάρει κάποιος και να το κάνει deploy στο δικό του σύστημα.
Παναγιώτης
Και ποιοι είναι οι βασικοί σας πελάτες; Μίλησε μας λίγο για τα applications που τρέχετε μέχρι στιγμής.
Σταύρος
Στην αρχή ξεκίνησε κυρίως με genomics. Ο πρώτος πελάτης genomics, ο δεύτερος πελάτης genomics. Και σε genomics ασχολούνται κυρίως σε έρευνα για το καρκίνο, ποιες είναι οι διαφορές στο γονιδίωμα που οδήγησαν σε έναν καρκίνο. Κάπως έτσι σκέψου, σε τεράστιες ποσότητες δεδομένων.
Παναγιώτης
Άλλα applications τα οποία κάνετε αυτή τη στιγμή; Είδα στο site σας κάνετε και lidar κάνετε και weather.
Σταύρος
Αυτά ήρθαν αργότερα. Εκεί αρχίσαμε να παίζουμε με sales και marketing. Πήραμε sales, πήραμε marketing και αρχίσαμε να το κάνουμε σωστά. Και εκεί πολλαπλασιάστηκαν τα use cases, βρίσκαμε use cases που δεν περιμέναμε ότι θα έχουμε. Ξέραμε ότι μπορούμε να τα κάνουμε όλα τεχνολογικά. Οπότε εκεί ήρθαν lidar, από manufacturing. Εκεί ήρθαν δεδομένα καιρού από μεγάλα κυβερνητικά agencies σε πολλές δυνατές χώρες. Μετά telecommunications ήταν είτε lidar είτε τοποθεσίες χρηστών. Οπότε από όλες αυτές τις εφαρμογές που σου είπα, υπάρχει και ένας πελάτης.
Παναγιώτης
Ποια είναι τα πιο σημαντικά milestones μέχρι σήμερα κατά την άποψή σου; Ποια είναι τα σημεία που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πορεία της TileDB;
Σταύρος
Κοίτα, το πρώτο είναι σίγουρα το πρώτο round. Ένα εκατομμύριο, ωραία μπορούμε να σηκώσουμε ένα εκατομμύριο. Αυτό δεν λέει τίποτα.
Παναγιώτης
Ξεκινάμε hiring.
Σταύρος
Ακριβώς. Εκεί αρχίζω και είμαι πολύ αυστηρός στις day one. Οι δύο πρώτοι ήταν από το MIT και ο τρίτος ήταν από την Sprint Telecom, και μας πήρε χρόνο όλο αυτό. Τον πρώτο με τη μια γιατί τον ήξερα από το MIT, ο δεύτερος μετά από έξι μήνες. Οπότε καθόταν το κεφάλαιο στην τράπεζα. Εμείς κάναμε refactor τον κώδικα για να γίνει πιο σοβαρός. Ψάχναμε τον πρώτο πελάτη, βρήκαμε τον πρώτο πελάτη. Milestone ο πρώτος πελάτης. Μια μεγάλη εταιρεία genomics η οποία είναι πελάτης μέχρι και σήμερα. Οπότε milestone ο πρώτος πελάτης και το ότι γίναμε τέσσερα άτομα. Και λέμε οκ αυτοί οι τέσσερις engineers όλοι. Ξέχνα marketing, ξέχνα sales ακόμα κι εγώ κώδικα φουλ. Και μετά το seed round. Το price round. Και συνήθως ο τρόπος με τον οποίο γίνεται είναι ως εξής: Σου δίνει κάποιος λίγα λεφτά σε αυτό το convertible note ή στο safe που κάνεις. Πειραματιζόμενος με το τι θα κάνεις. Του αποδεικνύεις ότι μπορείς να βρεις ένα πελάτη, και ότι θα κάνεις hire δύο τρία άτομα. Φτιάχνεις λίγο το προϊόν. Και μετά συνήθως αυτός ακολουθεί και σου λέει «Οκ, θα σου δώσω άλλα δύο τρία εκατομμύρια». Εγώ σήκωσα άλλα τρία εκατομμύρια μετά. Βρες κι άλλον έναν, οι πρώτοι σου κάνουν lead το price round με evaluation. Για να σε σπρώξουν να κάνεις και εσύ λίγο fund raising ακόμα, βρες κι άλλον ένα. Και αυτό που ήθελα να κάνω τότε ήταν να βρω ένα ελληνικό VC. Και τότε ξεκινάω να μιλάω με το Μάρκο το Βερέμη, με Big Pi. Και εκεί ακριβώς μπήκαν στο price round αυτό. Ο λόγος ήταν ότι ήθελα να κάνω subsidiary στην Ελλάδα. Και για λιγότερο κόστος, και για το ελληνικό connection που το ήθελα αυτό το πράγμα οπωσδήποτε. Και επειδή πιστεύω και στο ταλέντο, το οποίο μου βγήκε στη πορεία. Από τις καλύτερες αποφάσεις στην εταιρεία, και έπρεπε να παλέψω γιατί η εταιρεία ήταν αμερικάνικη και οι Αμερικάνοι VC’s δεν ήξεραν τίποτα για το ελληνικό οικοσύστημα τότε. Το ελληνικό οικοσύστημα τότε δεν ήταν όπως είναι τώρα, πολύ πιο πίσω. Τότε ξεκινούσε ουσιαστικά, αλλά το ήθελα. Ήξερα ποιος είναι ο Μάρκος, ήξερα ποιος είναι ο Αρίστος, ήξερα ποια είναι η ομάδα. Οπότε λέω εντάξει, θα με βοηθήσουν. Μεγάλο milestone ότι κλείνω το price round, και φτιάχνω άμεσα subsidiary στην Ελλάδα, έχοντας βρει ήδη το πρώτο υπάλληλο και το πρώτο συμπαίκτη στην ελληνική ομάδα.
Παναγιώτης
Ποια είναι τα project ή τα use cases τα οποία δουλεύεις αυτή τη στιγμή τα οποία σε κάνουν περισσότερο excited; Γιατί έχουν ένα ωραίο ambition, έχουν ένα ωραίο impact; Τι σε κάνει excited αυτήν τη στιγμή;
Σταύρος
Όλοι οι πελάτες με τους οποίους δουλεύουμε έχουν ένα ενδιαφέρον επιστημονικό πρόβλημα. Θα σου δώσω μερικά παραδείγματα. Τώρα ξεκινάμε συνεργασία με ένα πολύ μεγάλο high profile νοσοκομείο. Το οποίο θα χρησιμοποιήσει το TileDB για να σώζει παιδάκια στην εντατική. Εξετάζοντας το γονιδίωμα, βλέποντας τις ασθένειες και προσπαθώντας να δώσει το σωστό treatment.
Σταύρος
Αυτό από μόνο του μας δίνει τεράστια ώθηση. Αλλά τα περισσότερα προβλήματα που έχουμε είναι επιστημονικά. Η άλλη εταιρεία σε genomics που ανέφερα ασχολείται με τον καρκίνο. Και personalized medicine, οι φαρμακευτικές επίσης, όλα πηγαίνουν σε personalized medicine.
Παναγιώτης
Μιλώντας για το μέλλον ποια είναι τα μεγάλα bets και τα μεγάλα milestones κοιτώντας μπροστά;
Σταύρος
Αναπόφευκτα αν θες να πας σε ένα Series B. και να πάρεις ακόμα μεγαλύτερη χρηματοδότηση. Όχι απλά για να λες ότι έχω αυτό το evaluation. Αυτά είναι χαζά. Να υπάρχει πρακτική ανάγκη. Πρέπει να μεγαλώσει η ομάδα. Η ομάδα είναι πάρα πολύ δυνατή και θέλουμε να προσελκύσουμε κι άλλους. Για να μπορέσουμε να είμαστε sustained, sustainable. Χρειαζόμαστε περισσότερο κεφάλαιο μέχρι ο τζίρος να μας φέρει σε ένα σημείο κερδοφορίας. Αυτό σε τέτοιου είδους deep tech εταιρείες δεν γίνεται πολύ εύκολα. Δεν γίνεται γρήγορα, ειδικά όταν το προϊόν είναι τόσο δύσκολο να φτιαχτεί.
Παναγιώτης
Η ομάδα σου στην Ελλάδα πώς είναι γεωγραφικά τοποθετημένη;
Σταύρος
Έχουμε δώδεκα στην Ελλάδα, οι υπόλοιποι είναι στην Αμερική και έχουμε μία κοπέλα στο UK.
Παναγιώτης
Όντας αρκετά exposed σε άλλα οικοσυστήματα, θα ήθελα να μας πεις πώς βλέπεις το ελληνικό οικοσύστημα; Και αν υπάρχουν κάποια πράγματα τα οποία είναι obvious next steps για την ελληνική καινοτομία.
Σταύρος
Αν με ρωτούσες πέντε χρόνια πριν θα είχα μια πάρα πολύ διαφορετική απάντηση, κι αυτό είδα κι άλλους founders να το λένε. Τα ίδια πράγματα λέμε.
Παναγιώτης
Εδώ έχουμε βέβαια την παράμετρο ότι έχεις έρθει από τον ακαδημαϊκό κόσμο. Έχεις και ένα angle το οποίο είναι πολύ ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Το οποίο είναι πώς συνδέουμε το academia με το innovation.
Σταύρος
Αυτή είναι τέλεια ερώτηση. Πέντε χρόνια πριν θα σου έλεγα ότι τα πράγματα είναι δύσκολα στην Ελλάδα. Δεν θα σκεφτόμουν ποτέ να κάνω subsidiary, δεν θα σκεφτόμουν ποτέ να γυρίσω στην Ελλάδα. Γιατί τώρα ειδικά με την πανδημία σκεφτόμαστε «Αφού μπορούμε να δουλέψουμε remotely πού να πάμε;» Και εγώ έχω τρεις επιλογές, έχω τη Βοστόνη, το Χονγκ Κονγκ και την Ελλάδα. Η Ελλάδα συναγωνίζεται πάρα πολύ γερά τις επιλογές μου για το πού θα είμαι στα επόμενα δύο τρία χρόνια.
Σταύρος
Ναι, αυτό δεν θα το άκουγες ποτέ, ειδικά από μένα. Εγώ λείπω από 22 χρονών. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχω δει πράγματα τα οποία με έχουν εντυπωσιάσει στην Ελλάδα. Δεν το λέω έτσι απλά επειδή με κάλεσες εδώ. Δεν κάνω τέτοια, θα σ’ το έλεγα αλλιώς. Καταπληκτικές δουλειές από τα VC’s. Όλα τα VC’s, έχω συναναστραφεί με σχεδόν όλους. Καταπληκτικές δουλειές. Πάρα πολύ επαγγελματικά. Καταπληκτικό ταλέντο, ταλέντο το οποίο δεν το περίμενα ότι θα το βρούμε στην Ελλάδα. Με μεγάλες εμπειρίες, να δουλεύουν για startups στην Αμερική και στην Ελλάδα. Είναι πολύ πιο εύκολο να βρω κόσμο τώρα από ό,τι πέντε χρόνια πριν.
Σταύρος
Κάποια VC’s έχουν πάρει χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εγώ αυτό που θέλω να δω είναι τα VC’s να παίρνουν λεφτά από LP’s, limited partners. Να έρχεται ο άλλος και να λέει «Ναι, πού θα επενδύσω τα λεφτά μου;».
Σταύρος
Ναι, από ιδιώτες. «Θα επενδύσω τα λεφτά μου σε ένα VC». Γιατί όχι; Αυτό ξέρεις θα δώσει πολύ μεγαλύτερη ώθηση γιατί θα είναι πολύ μεγαλύτερα τα ποσά τα οποία θα σηκώνουν τα VC’s και θα κάνουν deploy το κεφάλαιο πολύ πιο γρήγορα και σε πολύ περισσότερες εταιρείες.
Παναγιώτης
Το ταλέντο στην Ελλάδα είναι επαρκές; Υπάρχει κάτι το οποίο πιστεύεις ότι πρέπει να κάνουμε ώστε να προσελκύσουμε διεθνές ταλέντο; Πώς βλέπεις την αγορά να εξελίσσεται;
Σταύρος
Και αυτή πολύ καλή ερώτηση. Η αλήθεια είναι ότι για το ελληνικό ντόπιο ταλέντο ανταγωνιζόμαστε οι εταιρείες. Έχω φίλους founders, μιλάμε μεταξύ μας και ανταγωνιζόμαστε για τους πολύ καλούς. Επίσης, θέλω να ξέρεις ότι το ελληνικό ταλέντο είναι αξιόπιστο, είναι loyal. Δηλαδή είναι με μια εταιρεία που του φέρεται καλά. Θα μείνει εκεί, δεν θα πάει σε άλλη εταιρεία. Αυτό είναι πολύ θετικό γιατί προφανώς ο κόσμος που έχεις θα μείνει μαζί σου. Αλλά είναι πολύ δύσκολο να πάρεις κάποιον από κάποιον άλλον. Όσο καλός φίλος και να είσαι ή και να του μιλάς, θα σου πει «Κοίτα, ρε φίλε, σε αγαπάω, αλλά εμένα η εταιρεία μού φέρεται καλά». Μου αρέσει αυτό, αυτό ας μείνει έτσι. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι λίγο περισσότερο δουλειά από τα πανεπιστήμια να εξηγήσουμε ότι υπάρχουν αυτές οι εταιρείες. Οπότε και τα VC’s κοντά στα πανεπιστήμια. Και για το portfolio, τα VC’s. Πρέπει να βοηθήσουν λίγο και το portfolio. Ότι θα πάω στο Μετσόβιο θα κάνω δύο τρεις διαλέξεις, δείτε τις εταιρείες μας, πραγματεύονται με αυτούς τους τομείς και πιστεύουμε ότι είναι πάρα πολύ καλό να μπείτε σε μια από αυτές τις εταιρείες μόλις τελειώσετε. Για να μπείτε στην τάδε εταιρεία, δες το curriculum. Εγώ έχω curriculum να δεις το τι πρέπει να ξέρεις για να μπεις στην εταιρεία. Και είναι πολύ technical, δεν θα το μάθεις στο πανεπιστήμιο εύκολα. Θα πρέπει να διαβάσεις κώδικα μόνος σου στο pithub, βιβλία, forums. Δεν θα τα βρεις στα βιβλία αυτά τα πράγματα. Ή θα πρέπει να είσαι κοντά σε άλλους software engineers, εγώ έτσι έμαθα να κάνω κώδικα σωστό. Δίπλα σε professional software engineers.
Παναγιώτης
Κλείνουμε κάθε συζήτηση που κάνουμε με μία κοινή ερώτηση στο τέλος. Τι είναι αυτό που πιστεύεις ότι κάνει έναν επιχειρηματία outlier;
Σταύρος
Καλή ερώτηση. Νομίζω η τεράστια πώρωση. Δεν μπορώ να το πω διαφορετικά. Η τεράστια πώρωση να σκέφτεσαι την εταιρεία σου ή το εγχείρημά σου. Μπορεί να μην είναι καν εταιρεία και πάλι να είσαι επιχειρηματίας. Ακόμα είσαι στο ξεκίνημά σου και να το σκέφτεσαι είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Στο μπάνιο, στον περίπατο, παντού. Να σου μιλάει ο κόσμος κι εσύ να χάνεσαι γιατί σκέφτεσαι κάτι. Αυτό νομίζω ότι τους κάνει outliers.
Παναγιώτης
Super. Σταύρο, σε ευχαριστούμε πολύ για την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση και ευχόμαστε κάθε επιτυχία.
Σταύρος
Να είσαι καλά, Παναγιώτη, σε ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση.
Επίλογος
Ακούσατε τον Σταύρο Παπαδόπουλο, ιδρυτή και CEO της TileDB. Ευχαριστούμε που ήσασταν μαζί μας σε αυτό το επεισόδιο του Outliers. Η παραγωγή έγινε από το The Greek Podcast Project. Για να μη χάσετε κανένα επεισόδιο της σειράς κάντε εγγραφή μέσα από το site μας στο outliers.gr ή σε όποια άλλη πλατφόρμα ακούτε τα podcast σας. Είμαι ο Παναγιώτης Καραμπίνης. Τα λέμε στο επόμενο επεισόδιο.